#Maurice Pons | Explore Tumblr Posts and Blogs

elmartillosinmetre · 5 years

Text

Ravel ante el espejo

[Javier Perianes y Josep Pons. la foto es de Manu Mitru]

Javier Perianes y Josep Pons ponen una pica en Francia grabando para Harmonia Mundi y con la Orquesta de París un disco dedicado a Maurice Ravel

Harmonia Mundi es la más importante y reconocida empresa discográfica francesa de música clásica. La Orquesta de París fue creada en 1967 directamente desde el Ministerio de Cultura por André Malraux y de ella han sido responsables maestros como Munch, Karajan, Solti, Barenboim, Bychkov o Daniel Harding, su actual titular desde 2016. Pues en Harmonia Mundi y con la Orquesta de París dos músicos españoles han registrado música de uno de los compositores franceses por excelencia, Maurice Ravel.

En este Juego de espejos el director catalán Josep Pons (Puigreig, Barcelona, 1957) y el pianista andaluz Javier Perianes (Nerva, Huelva, 1978) se plantean dos grandes obras de las que Ravel dejó versiones pianísticas y orquestales, y lo hacen desde las dos perspectivas. Las piezas se colocan en el CD en forma especular con el Concierto en sol como bisagra central en torno a la que gira el programa.

Ravel empezó a escribir sus dos conciertos para piano el mismo año de 1929. Terminó primero (en 1930) el Concierto para la mano izquierda, que estaba destinado a Paul Wittgenstein, hermano del famoso filósofo y reconocido pianista que perdió el brazo derecho en la Primera Guerra Mundial, pese a lo cual siguió su actividad concertística encargando obras a distinguidos compositores, entre otros, y además de Ravel, Prokofiev, Hindemith, Britten o Strauss. El segundo, el Concierto en sol fue acabado al año siguiente y estrenado con Marguerite Long como solista el 14 de enero de 1932 en la Sala Pleyel de París.

La obra se ha convertido en una de las más célebres de su autor y en uno de los conciertos del siglo XX más frecuentados por todos los pianistas, a pesar de que se trata de una de las partituras más difíciles del repertorio. En los movimientos extremos hay gestos jazzísticos combinados con algunos elementos del folclore vasco, y en ellos la orquesta parisina luce un estado de forma esplendoroso, pero es sobre todo el tiempo central, un elegíaco Adagio assai de corte impresionista, el que ha conquistado a todas las audiencias del mundo. Es también el movimiento en el que la sutileza en el manejo de las dinámicas y del tempo del intérprete onubense alcanza cotas absolutamente mágicas, desde mi punto de vista, casi inigualadas en el mundo fonográfico. A pesar de que casi todos los grandes pianistas se han acercado a la obra, es casi imposible escuchar esta música tocada con mayor profundidad poética, lirismo, sensibilidad, detalle y hondura, sin que ello reste un ápice al puro placer sensual de un sonido perlado, finísimo. Un prodigio.

El CD se abre y se cierra con la Alborada del gracioso, cuarto número de Miroirs, una suite para piano estrenada por otro gran pianista español, Ricardo Viñes, en 1906. El gracioso del título original es el bufón del teatro clásico español, y la obra muestra a la perfección el refinamiento españolista de Ravel, quien orquestó la pieza en 1918. La versión orquestal de Pons atiende tanto al puro, hedonístico brillo tímbrico (extraordinarios todos los solistas del conjunto parisino) como al refinamiento sonoro y el equilibrio de planos. La respuesta especular de Perianes al final del álbum llega con chispa, desenfado y el característico gusto del pianista por los contrastes dinámicos y el juego expresivo con el tiempo.

Le Tombeau de Couperin se presenta como un doble homenaje de Ravel: por un lado a la escuela clavecinística francesa del Barroco; por el otro, a sus amigos muertos en la Primera Guerra Mundial, a quienes están dedicados cada uno de los seis movimientos de la suite. Escrito entre 1914 y 1917, Le Tombeau de Couperin es la última obra para piano solo del compositor. La primera audición se ofreció el 11 de abril de 1919 en la Sala Gaveau de París. Su primera intérprete en público fue Marguerite Long, viuda del dedicatario del sexto y último movimiento de la suite, el musicólogo Joseph de Marliave.

En junio de aquel mismo año, Ravel orquestó cuatro de los seis números (Prélude, Forlane, Rigaudon y Menuet), dejando fuera los dos que menos tenían que ver con la suite clásica, la Fugue y la Toccata, posiblemente las dos piezas escritas en un idioma más pianístico. El piano de Perianes se impone una vez más por su delicadeza y elegancia, pero Pons no se queda atrás en excelencia y le responde desde la orquesta con una transparencia de texturas soberbia, en la que destacan, por encima de todo, unas maderas verdaderamente antológicas. Sin duda, uno de los mejores discos que he tenido ocasión de escuchar en los últimos meses.

[Diario de Sevilla. 16-03-20]

EL CD EN SPOTIFY

#maurice ravel #javier perianes #josep pons #harmonia mundi #paul wittgenstein #marguerite long #josepd de marliave #prokófiev #britten #richard strauss #hindemith #munch #karajan #barenboim #bychkov #solti #daniel harding #música #music

1 note · View note

jbgravereaux · 7 years

Video

youtube

JOYCE (MORENO) - DANS MON ÎLE (Henri Salvador - Maurice Pon) et UNE CHANSON DOUCE (Le loup, la biche et le chevalier) (Henri Salvador - Maurice Pon) "Une chanson douce" a inspiré le prix Goncourt, par Patrick Cohen , Fr Inter : La chanson du jour a été composée en 1950 par Maurice Pon et Henri Salvador. Elle est devenue un classique de la berceuse pour enfants, malgré l’arrivée d’un loup menaçant au 1er couplet. Et elle a inspiré un prix Goncourt, à cause de loup... Extraits. Le loup, la biche et le chevalier… plus connue sous le nom d’une chanson douce. Il y avait Bernard Lavilliers, Enzo Enzo et Henri Salvador. https://www.franceinter.fr/emissions/le-7h43/le-7h43-04-novembre-2016 Le prix Goncourt 2016 a été attribué jeudi à l’auteure Leïla Slimani pour son deuxième roman, « Chanson douce » (Gallimard)...Récit familial et poétique horrifique... http://www.lemonde.fr/livres/article/2016/11/03/le-prix-goncourt-est-decerne-a-leila-slimani-pour-chanson-douce-le-renaudot-a-yasmina-reza-pour-babylone_5024851_3260.html

#Joyce #Dans mon île #Une Chanson douce #Henri Salvador #Maurice Pon #Leïla Slimani #Chanson douce #Fr Inter #Le Monde #Bernard Lavilliers #Enzo Enzo #Joyce Moreno #Le loup la biche et le chevalier #Joyce ao vivo

10 notes · View notes

havnges-a · 3 years

Note

api reina de los nombres, ayudame a buscar un nombre francés

hola anonnnnnnn, tengo una lista media así no más que hice en las notas del celu cuando no tenía mucha tensión u_u te la comparto. algunos nombres de la nada tienen mayúscula por el autocorrector y creo que algunos me los modificó también pero bueno detalles

femeninos: adélaide, Adélie, agache, Agnès, Albertine, albine, aline, alizée, amandine, amour, anaële, ambre, angélique, apolline, arlette, aurélie, axelle, babette, béatrice, brigitte, camélia, capucine, carine, célia, cerise, chantal, chrystelle, cléa, cléo, coline, cosette, dalila, daphné, desirée, dieudonnée, edmée, énglantine, eléonore, élodie, émilienne, emy, eugénie, eulalie, fabienne, félicité, gaétane, germaine, gervaise, guenièvre, haydée, honorine, hyancinthe, isabeu, jacquette, jeanette, joëlle, josiane, laetita, léa, lisette, lorette, louna, ludivine, maëlle, maëlys, maeva, manon, margaux, marie, marinette, maryvonne, méline, mélodie, mylène, nadège, nicolette, ninette, noèle, océane, olympe, orianne, osanne, paulette, perle, pétronille, philomène, priscille, prune, raphaëlle, régine, reine, romaine, romane, rosine, Sabine, Ségolène, séphora, sévérine, sidonie, sylvette, théa, tiphane, vérène, virginie, yolande, zélie, séphyrine, zilpa.

masculinos: achille, adélard, adolphe, aimé, aldric, amaury, arsène, athanese, aurèle, barnabé, benoît, blaise, calixte, camille, cédric, clair, clément, cyril, déodat, dieudonné, donatien, édouard, élie, elouan, étienne, fabrice, félicien, flavien, florent, fortune, françois, gaël, gaétan, gaspard, gauthier, gérald, gratien, hadrien, henri, hervé, ignace, jacques, janvier, jean, Jeannot, Jérémie, jourdain, kévin, Kilian, Laurent, lazare, Léonce, loan, louka, Lucien, Marceau, Marcel, Marius, mathéo, Mathieu, Maurice, maxence, maximilien, modeste, napoléon, narcisse, nazaire, noa, noël, octave, odilon, pascal, pharamon, philbert, philippe, placide, pons, quentin, rainier, raoul, rémy, renard, régis, roch, roland, ronan, sacha, Sébastien, sévère, soan, sohan, stéphane, sylvain, tanguy, télesphore, théodore, thibault, thierry, timée, toussaint, ulysse, valère, valérian, vespasien, vincent, xavier, yoan, yvan, zacharie.

#espero que sirva #o me mato #hora de revivir mi blog de nombres

5 notes · View notes

genevieveetguy · 2 years

Photo

Sambizanga, Sarah Maldoror (1972)

#Sarah Maldoror #Claude Agostini #Maurice Pons #Domingos de Oliveira #Elisa Andrade #Jean M'Vondo #Dino Abelino #Benoît Moutsila #Lopes Rodrigues #Henriette Meya #Georges Klotz #1972 #woman director

38 notes · View notes

aspho-dele · 4 years

Text

youtube

Sara Lazarus - Dans Mon Île - Album : Dans mon île (feat. Biréli Lagrène Gipsy Project) - Writers : Henri Salvador, Maurice Pon (1957)

#sara lazarus #henri salvador #bireli lagrene

3 notes · View notes

newsintheshell · 4 years

Text

Hortensia Saga, nuovo teaser per l’anime in arrivo a gennaio 2021

Svelati staff e cast della serie basata su videogioco fantasy di Sega.

Diffuso un secondo teaser trailer per la serie animata tratta dal videogioco fantasy “Hortensia Saga” di Sega Games, annunciata lo scorso dicembre, il cui debutto sulle tv giapponesi è previsto per gennaio 2021.

youtube

Prodotto presso lo studio LIDEN FILMS (Blade of the Immortal, Love and Lies), l'anime è diretto da Yasuto Nishikata (Killing Bites, The Seven Deadly Sins the Movie: Prisoners of the Sky) e sceneggiato da Rintarou Ikeda (The Seven Deadly Sins: Wrath of the Gods, Magical Sempai). Il character design è curato da Takayuki Onoda (direttore d'animazione in Granblue Fantasy the Animation, The Seven Deadly Sins), mentre la sigla è ad opera della rock band MY FIRST STORY (Arpeggio of Blue Steel - Ars Nova, Golden Kamuy).

Confermati anche i primi membri del cast:

Alfred Ober: Yoshimasa Hosoya

Mariyus Casteledo: Yui Horie

Maurice Baudelaire: Kenjiro Tsuda

Nonnoria Folley: Reina Ueda

Kuu Morimol: Aya Uchida

Deflott Danowa: Yuichiro Umehara

Il gioco di ruolo è disponibile per sistemi iOS e Android devices dall’aprile del 2015 e vede il giocatore impersonare un giovane signore feudale, alla scoperta delle verità nascoste del Regno di Hortensia, fra nuovi incontri e battaglie.

Dal 27 marzo viene serializzato su Monthly Comic Alive un manga, disegnato da Pon Jea e Seiji.

Autore: SilenziO))) (@s1lenzi0)

[FONTE]

#hortensia saga #anime #serie tv #manga #videogame #fantasy #newsintheshell #news in the shell #cartoni animati #giappone

1 note · View note

ekman · 5 years

Photo

Maurice Berger: «Non, la violence gratuite n’est pas due à la ghettoïsation»

FIGAROVOX/GRAND ENTRETIEN - Les violences gratuites sont en augmentation constante en France. Pour le pédopsychiatre Maurice Berger, auteur d’un livre sur son expérience auprès des adolescents hyperviolents, elles sont le fruit de facteurs psychologiques et culturels.

Par Paul Sugy

[Maurice Berger est pédopsychiatre, psychanaliste, ex-professeur associé de psychologie de l’enfant. Il travaille en Centre Éducatif Renforcé et enseigne à l’École Nationale de la Magistrature. Il vient de publier, Sur la violence gratuite en France. Adolescents, hyperviolents, témoignages et analyses (L’Artilleur, 2019)]

FIGAROVOX.- En tant que pédopsychiatre dans un centre éducatif renforcé (CER), vous êtes confronté quotidiennement aux jeunes qui commettent des «violences gratuites». Un terme revient souvent dans le débat public, surtout récemment: jugez-vous que l’on assiste à un «ensauvagement» de la société ? Maurice BERGER.- Toutes les deux minutes, une plainte est déposée à la police pour une violence gratuite et tout citoyen peut être confronté à une telle agression. Pour moi, l’ensauvagement, c’est lorsque la parole ne fait plus tiers, lorsqu’existe un différend même minime entre individus. Il y a quelques années, 85 % des mineurs traduits devant la justice changeaient de comportement après leur rencontre avec l’institution judiciaire, la parole du juge. Ils ne sont plus que 65% actuellement, et c’est d’eux dont je parle ici. L’impulsivité prime, l’autre n’est plus considéré que comme un objet sur lequel décharger la tension qu’on ressent dans l’immédiateté, comme une gêne à éliminer. Ceci soulève la question de savoir quelles sont conditions nécessaires pour qu’un individu se civilise.En tant que médecin, j’affirme que ces comportements extrêmes sont de plus en plus fréquents et de plus en plus grave.Cette évolution n’est pas soudaine, j’en écrivais la certitude en 1992. L’attitude des gouvernements successifs a été de penser implicitement «après moi, le déluge», déluge qui est là maintenant ; et aussi de se plier à une idéologie qui définit comme «sécuritaire» et animée d’intentions électorales toute personne qui alarme sur ce sujet. En tant que médecin qui, depuis 40 ans, a le plus travaillé en France sur la prise en charge des enfants et adolescents violents, j’affirme que ces comportements extrêmes sont de plus en plus fréquents et de plus en plus graves. Un facteur parmi d’autres est l’impunité importante concernant la première atteinte aux personnes, que j’appelle le droit de tabassage. En réadaptation fonctionnelle où je travaille aussi, je reçois des adultes qui gardent à vie des séquelles physiques ou cérébrales définitives après une agression pour un supposé mauvais regard, et dont l’agresseur mineur n’est puni que d’un sursis car il n’était pas récidiviste. La vie ou la qualité de la vie restante de la victime est ainsi démonétisée. Or c’est simple, quand on n’est pas puni, on recommence.

À partir de votre expérience, vous choisissez d’écrire ce livre pour dénoncer certaines idées reçues sur la violence: selon vous, l’explication par la «ghettoïsation» et la «stigmatisation» n’est pas la bonne, pourquoi ? Car lorsqu’il existe de graves dysfonctionnements familiaux, donner 3 000 euros à une famille tous les mois n’arrêtera pas, par exemple, un homme de frapper sa femme devant leurs enfants petits, maltraitance qui est souvent liée dans mes recherches à une culture intégrant l’inégalité homme-femme. 69 % des adolescents très violents ont été exposés à des scènes de violences conjugales pendant les deux premières années de leur vie. Ils ont en eux l’image violente de leur père qui resurgit lorsqu’ils subissent une bousculade ou un mauvais regard. Détruire, comme frapper, est le jeu de ceux qui n’ont pas d’imagination. Les causes premières de la violence se situent dans la petite enfance. Les mères elles-mêmes ont souvent eu une enfance tellement désastreuse qu’elles sont incapables de sourire à leur bébé, de lui parler, de comprendre quand il a besoin d’être rassuré par un câlin. Surtout, ces parents ne jouent jamais avec leur enfant petit (les jeux vidéos ne sont pas de vrais jeux). Ces enfants n’apprennent jamais le «faire semblant», et devenus adolescents, leur pensée est pauvre, le mot qui revient le plus souvent dans mes entretiens est «normal», sans plus d’explication sur leurs actes. Quand on n’a pas joué à faire des accidents avec des petites voitures, ou avec des figurines de pompiers qui viennent éteindre le feu en faisant «pin pon», on ne sait jouer qu’en vrai. Un jeune m’explique «on s’ennuyait, alors on a mis le feu à un entrepôt» (coût 1.700.00 euros totalement remboursés par les assurances responsabilité civile scolaires). Pas de «comme si» signifie que tout mot peut être pris au sens littéral. Ces adolescents ne comprennent pas le mot «rêvasser». Quand je demande ce qu’ils feraient s’ils gagnaient un million d’euros au loto, rêverie universelle, la réponse est «votre question est bête, je n’y penserai que lorsque j’aurai le million posé devant moi». Dans ce contexte, détruire, comme frapper, est le jeu de ceux qui n’ont pas d’imagination. Faire venir les pompiers pour les attaquer n’est pas une révolte contre l’uniforme en général, c’est un jeu des plus sommaires, qui peut être à «mort réelle». Il est évident qu’avec une pensée aussi endommagée, la scolarité au collège unique est vouée à l’échec et que ces sujets ne progressent qu’avec des dispositifs qui passent par des apprentissages manuels: «Il faut me montrer pour que je comprenne».

Faute d’attention et d’échanges avec leurs parents, certains jeunes que vous accompagnez ne sont même pas capables de reconnaître les émotions d’autrui… Un bébé ne sait qu’il sourit que s’il rencontre un sourire en miroir sur le visage du parent, il ne reconnaît ses émotions que si un adulte lui nomme ce qu’il ressent. Conséquence, certains de ces jeunes ne sont pas capables de comprendre la structure d’un visage. Les émotions qu’exprime le visage d’autrui peuvent être aussi indéchiffrables et ses mimiques sont alors interprétées comme menaçantes, donc il faut l’attaquer.Aucun des jeunes que j’ai rencontrés n’a manifesté de réel sentiment de culpabilité pour ses violences.Le plus grave est l’absence d’empathie, de capacité de comprendre ce que l’autre peut ressentir. Ainsi je demande à un jeune qui a mis un adulte dans le coma pour un supposé mauvais regard, pourquoi il n’a pas tué sa victime. Réponse: «parce qu’un copain m’a tiré en arrière par mon sweat». Je l’interroge sur ce que cela aurait fait à la mère de sa victime si son fils était mort. «Elle aurait été triste un moment, puis il faut passer à autre chose, ne pas s’apitoyer toute sa vie, c’est ballot. Il aurait dû mourir un jour de toute manière». Aucun des jeunes que j’ai rencontrés n’a manifesté de réel sentiment de culpabilité pour ses violences, ce qui est très déstabilisant pour les professionnels, il faut passer par d’autres voies.

En quoi les structures familiales sont-elles en partie responsables de l’apparition de comportements violents ? Je demande à chaque jeune que je rencontre de me raconter son histoire, et il apparaît que dans la région où je travaille, la grande majorité de ces mineurs sont issus de l’immigration originaire du Maghreb. Ce qui m’a amené à travailler à partir des écrits de psychologues maghrébins, et les membres de l’équipe de Centres Éducatifs Renforcés, en majorité originaires eux aussi d’Afrique du Nord, m’ont aidé à comprendre.Les codes du groupe priment sur la loi extérieure.Les familles concernées ici, et ce n’est pas le cas de toutes les familles d’origine maghrébine en France, où prime la solidarité, ont un fonctionnement clanique, c’est un corps dont chaque individu est un membre, sous l’autorité d’un patriarche ou d’une matriarche. Si un sujet s’éloigne géographiquement, ou se met à penser différemment, le groupe se vit comme amputé d’un membre et va chercher à le récupérer. Alors que le but d’une famille devrait être que les parents cherchent à ce que leur enfant se construise une pensée personnelle et puisse s’éloigner d’eux pour se construire un projet personnel, dans une famille clanique le mode de pensée est indifférencié, le but n’est pas qu’un sujet pense par lui-même, son identité est d’abord d’appartenir au groupe. Ainsi 50% des jeunes admis au CER ont pour projet de vivre à l’âge adulte dans l’appartement familial ou dans le même immeuble, et quand je demande ce qui se passerait si leur épouse souhaitait un appartement avec plus d’intimité, la réponse est «elle dégage». Dans ce cadre indifférencié, certains parents nous déclarent avoir décidé de ne jamais dire non à leur enfant! Les conséquences de ce fonctionnement sont d’abord que les codes du groupe priment sur la loi extérieure. Et la représentation que ces jeunes ont de la relation n’est pas de personne à personne mais de groupe à groupe. Si l’un d’eux est en difficulté dans une relation, il rameute son groupe: «mes frères vont venir te tuer». Un autre demande que le stage professionnel que l’éducateur lui cherche se situe précisément dans l’arrondissement où il vit. Le terme de ghettoïsation est donc inexact, car on est enfermé dans un ghetto ; alors qu’ici au contraire, la contrainte est intérieure, autosécrétée, car c’est l’éloignement qui est angoissant, en pensée, ou physiquement hors du territoire.

En quoi la réponse judiciaire est-elle insuffisante ? Comment «mettre une butée», pour reprendre votre expression ? Le plus souvent, il n’y a pas eu d’interdit cohérent dans ces familles, mais des moments de collage alternant avec des moments de rejet. Ces jeunes ont besoin d’un interdit d’agir réel, d’une butée matérialisée, pour comprendre que la loi a une existence.Les pères sont souvent partis car pas intéressés par l’enfant. Dans ces conditions, aucune loi ne peut être intégrée, sauf celle du plus fort. Nous, nous n’avons pas besoin d’agir pour savoir que la loi existe, alors que ces sujets n’ont pas la loi dans la tête, certains me disent que les lois ne servent à rien, et ils ont besoin d’un interdit d’agir réel et non symbolique, d’une butée matérialisée, pour comprendre que la loi a une existence et arrêter de commettre des actes au moment même où cela leur vient à l’esprit. Nous avons du mal à comprendre qu’il faut d’abord empêcher ces sujets d’agir pour qu’ils se mettent à penser. La décision judiciaire est très souvent le seul repère qui fournit à un jeune un reflet de la gravité de ses actes. La progressivité de la sanction prive certains de ce miroir nécessaire qui leur indique ce qui est permis ou défendu, sans même parler de ce qui est bien ou mal. Et certains jeunes ne profitent du travail éducatif qu’après un passage dans un lieu de privation de liberté, privation de la liberté de frapper. La question n’est pas la prison en soi, mais la qualité de contenance et de pensée qui peut y être proposée. La multiplication des sursis, cette justice de la dernière chance, peut alors être pour ces sujets précisément une perte de chance. Ceci est loin d’être compris par beaucoup de responsables politiques. Et c’est souvent seulement lorsqu’une réponse judiciaire est suffisamment ferme que certaines familles sont obligées de venir s’interroger sur leurs dysfonctionnements.

Jugez-vous qu’en règle générale, y compris en l’absence de drames familiaux comme ceux évoqués précédemment, cette autorité tend à diminuer ? Oui, l’autorité diminue. Elle vise à réguler les désirs de chacun, à passer du «je» veux ça au «nous». Qu’est-ce que cela donnerait si tout le monde faisait comme moi et ne respectait pas les lois? Mais pour un parent, poser un interdit cohérent nécessite d’accepter de ne pas être aimé temporairement par son enfant, de souhaiter avoir un enfant aimable par les personnes extérieures à la famille et qui ait envie d’être un citoyen; d’être un parent capable de sortir de son confort personnel pour faire l’effort d’interdire, donc de délaisser temporairement la télévision ou son jeu vidéo, et ne pas se dire que l’école ou le club de foot fera ce travail à sa place. Tout ceci est d’autant plus difficile à comprendre qu’à notre époque, les interdits ne sont plus «portés» par le groupe social, beaucoup de parents ne prennent plus en compte le «qu’en-dira-t-on», le regard des autres qui souligne que «ça ne se fait pas», sorte de honte qui aidait les parents à réguler les comportements de leurs enfants. Difficile aussi à notre époque où beaucoup de médias tournent systématiquement en dérision toute tentative de rétablissement des interdits nécessaires. Pourtant il est devenu inévitable de relégitimer un principe d’autorité très ferme à tous les niveaux (école, respect de la police, etc.) pour restructurer notre fonctionnement collectif et pour empêcher la perte de toute idée de «bien commun».

9 notes · View notes

thedreamlifeofbalsosnell · 7 years

Text

‘Nachtpassagier’ van Maurice Pons: perfectie op de korte baan

Het is een uitdaging om Nachtpassagier (1960) van Maurice Pons (1927-2016) niet in één ruk uit te lezen, zo’n vaart zit er in deze feilloze ‘road novelle’. Dat het verhaal zich grotendeels afspeelt tijdens een nachtelijke autorit met een snelheidsduivel als chauffeur jaagt vanzelfsprekend het denderende ritme aan, maar het zijn vooral de zuinige, beheerste stijl en de krachtige, filmische beeldtaal die het lezen van dit vergeten kleinood tot een heuglijke belevenis maken. De twee jongemannen in de wagen – een Fransman en een Algerijn – zijn ten tijde van het vreselijke conflict dat hun beider landen verscheurt onvrijwillig op elkaar aangewezen. Hoewel niets hen verbindt, groeit hun wederzijds vertrouwen én hun politiek bewustzijn naarmate ze de nacht inrijden.

Pons en Algerije

Maurice Pons is in de eerste plaats bekend als de auteur van de cultroman Les saisons (1965), in 2007 vertaald door Mirjam de Veth voor uitgeverij Coppens & Frenks. De seizoenen, voor velen Pons’ magnum opus, was tot voor kort enkel nog antiquarisch te verkrijgen. In februari 2018 bracht uitgeverij Vleugels echter een herdruk van De Veths vertaling opnieuw in roulatie. Maar Pons was meer dan de auteur van die ene meesterlijke roman. Terwijl latere werken zoals Rosa (1967), La passion de Sébastien N. (1968) en Mademoiselle B. (1973) in de fantastische sfeer van De seizoenen blijven en zijn eerste geschriften uit de jaren vijftig eerder psychologiserend van aard zijn, met een mild ironische toon (Métrobate, 1951; La mort d’Éros, 1954 en de verzameling novelles Virginales, waarvan François Truffaut een onderdeel verfilmde als Les mistons) groeit Pons’ politieke bewustzijn, net als bij zoveel andere Franse intellectuelen, wanneer de politieke crisis in Algerije hallucinante proporties begint aan te nemen.

Een eerste manifestatie van Pons’ politieke engagement, nog voor Nachtpassagier, was de autobiografische en subversieve roman Embuscade à Palestro, verschenen in 1958 als Le cordonnier Aristote om de censuur te omzeilen (de oorspronkelijke titel verwees te direct naar een bloedig treffen tussen Fransen en Algerijnen). Hierin vertelt Pons welke impact de Algerijnse oorlog op een jonge schrijver heeft, puttend uit zijn eigen ervaringen en observaties. Het recht om over het Algerijnse conflict als ‘een oorlog’ te spreken en niet als ‘een pacificatie’ zoals het officieel werd genoemd, is een belangrijk thema.

Een andere mijlpaal in Pons’ politiek bewustzijn is het ondertekenen in 1960 van het spraakmakende Manifeste des 121, de oproep tot desertie en het recht op dienstweigering in de Algerijnse oorlog, onderschreven door een grote groep Franse intellectuelen en gepubliceerd in het wijdverspreide magazine Vérité-Liberté. Bij de eerste ondertekenaars zaten enkele grote namen zoals Simone de Beauvoir, Maurice Blanchot, Marguerite Duras, Jean-Paul Sartre, Alain Resnais, Claude Simon en Nathalie Sarraute. De meesten onder hen werden gearresteerd, geboycot, gecensureerd of beschuldigd van landverraad, zo ook Pons.

Maurice Nadeau negeerde de censuur en reageerde met een speciaal nummer van Lettres Nouvelles, waarin hij alle ondertekenaars een korte bijdrage liet leveren. Die van Pons was het korte verhaal ‘La vallée’, de oerversie van Les saisons. Nog in datzelfde jaar, 1960, schrijft Pons Nachtpassagier, een novelle die door enkele parlementariërs als anti-Frans werd geklasseerd, maar desondanks aan de censuur wist te ontsnappen en gretig werd gelezen, onder meer in de gevangenis van Fresneswaar veel leden van het Front de Libération Nationale (FLN) in de cel zaten. Het is in deze politiek explosieve sfeer dat Pons zijn passagier de nacht instuurt.

Mobiel huis clos

Achter het stuur van de bolide zit Georges, een onbezorgde schrijver en journalist met een passie voor vrouwen, het goede leven, snelheid en autorijden. Op een avond in 1959, midden in de Algerijnse oorlog, neemt Georges, om een vriendin een plezier te doen, een hem onbekende man mee van Parijs naar Champagnole, in de Jura. Daar is een filmploeg een van zijn kortverhalen aan het verfilmen. Zijn passagier is een Algerijnse arts, een jongeman van weinig woorden die krampachtig een blauwe linnen tas bij zich op schoot houdt. Technisch gesproken loopt alles op wieltjes, terwijl Georges met zijn open sportwagen, de wind in het haar, vinnig laverend en luid claxonnerend, door het Franse nachtlandschap scheurt:

Ik luisterde aandachtig naar het geruststellende geluid van de motor. Bij dat geluid volgde ik inwendig het harmonieuze op en neer gaan van de zuigers in de cilinders, de regelmatige beweging van de kleppen en het vertrouwde draaien van de nokkenas. Nu en dan meende ik zelfs ineens een druppeltje benzine te horen verdampen dat uit een van de carburateurs op het motorblok viel. […] Op de meter van de toerenteller stond de witte wijzer iets boven de verticale streep; de accu laadde bij, de binnentemperatuur was normaal, de oliedruk ook: alles wees op een voorspoedige reis.

Georges is duidelijk een kenner en vindt zichzelf een topchauffeur. Dat laat hij graag blijken: zijn technische uitweidingen neigen meer dan eens naar poëzie, de ronkende lyriek van mechaniek en techniek. Hoewel Georges niet echt gehaast is, duwt hij het gaspedaal flink in, naar eigen zeggen omdat zijn auto niet van langzaam rijden houdt, want ‘daar krijgt hij de hik van’. De ‘nachtpassagier’ wijst Georges beleefd op zijn roekeloze rijstijl. Voor een autofreak als Georges werkt die opmerking, hoe kan het anders, als olie op het vuur: ‘Ik werd dronken van de snelheid en de wind.’ Hij doet er zelfs nog een schepje bovenop en lapt meerdere verkeersregels aan zijn laars.

Insijpelende realiteit

De wantrouwige blikken van de Algerijnse passagier doen echter vermoeden dat er meer aan de hand is. Georges krijgt het op zijn heupen (‘Ik nam het mezelf kwalijk dat ik zo’n onaangename passagier had meegenomen; hij dreigde mijn reis te vergallen.’) en heeft er geen goed oog in, zeker wanneer zijn passagier hem vraagt om te doen alsof ze elkaar niet kennen in het geval ze door instanties zouden worden tegengehouden: ‘Het beviel me niets om zonder te weten waarom verstrikt te raken in een web van leugens, waarvan ik geen idee had wat erachter school.’

De absolute gruwel van ‘de oorlog waarover men niet spreken mocht’ sijpelt langzaam en uiterst subtiel Nachtpassagier binnen. Een eerste keer in een café op het plein in Sens, een honderdtal kilometer van Parijs. Nog maar net heeft de jonge Algerijn verteld over zijn artsenopleiding aan ‘de racistische universiteit van Montpellier’ of een voorval van rassenhaat doet zich voor. Wanneer de twee het café binnengaan krijgen ze van de serveerster een vijandige blik toegeworpen. De Algerijn reageert laconiek: ‘Ze mogen ons niet zo, weet u.’ In de krant van een caféganger leest Georges met een schuinse blik dat alle toegangswegen naar Parijs afgesloten zijn omdat er een aanslag is gepleegd op de Algerijnse ambassadeur. In Sens blijkt meteen ook hoe verschillend de reisgezellen zijn. Zo drinkt Georges een rum bij zijn koffie en rookt pijp (‘een uitstekende melange Virginiatabak’ die zijn ex-vriendin uit Amerika meebracht), terwijl de jonge arts geen alcohol drinkt en vasthoudt aan zijn Algerijnse Bastos-sigaretten.

Diachronisch parcours

De scène in Sens en het feit dat ze kort daarna door gendarmes worden gecontroleerd, doen Georges onrechtstreeks denken aan Louis XVI op de vlucht en aan het stadje Sainte-Menehould. Hij ziet in de jonge Algerijn de onfortuinlijke koning. De route die Georges volgt, is historisch gesproken trouwens allesbehalve onschuldig. Nagenoeg alle haltes of steden die het tweetal passeert hebben een essentiële betekenis in de Franse geschiedenis, alsof we een schoolboek aan het doorbladeren zijn. In Dijon bijvoorbeeld, dat zijn glorietijd kende onder Filips de Stoute, Jan Zonder Vrees, Filips de Goede en Karel de Stoute, toen het de hoofdstad was van het Franse deel van het Hertogdom Bourgondië, houdt Georges een pit stop. In Montbard, geboorteplaats van Buffon, gaat het duo iets eten in diens ‘geleerde schaduw’. Wanneer ze Alésia passeren moet Georges denken aan de Gallische koning Vercingetorix (een van de boegbeelden van de Franse identiteit). Frankrijk is overduidelijk het vaderland van Georges, maar is het dat ook voor zijn passagier?

Een volgende confrontatie met de actualiteit vindt plaats bij een tankstation, waar een Algerijnse pompbediende, onder de indruk van Georges’ chique wagen, zijn beste beentje voorzet. Totdat hij de passagier ziet:

Zijn uitdrukking veranderde abrupt: ik zag eerst verrassing op zijn gezicht en direct daarna onmiskenbare haat, dodelijke haat. […] Alleen al door zijn blik had hij de stilte drukkend en beladen gemaakt, alsof hij ons van de anonieme, ietwat tijdloze wereld van een tankstation ineens had meegesleurd in de werkelijke wereld van mannen en broedermoorden.

De pompbediende beschouwt de passagier als een verrader, die met de vijand heult en zo materiële voordelen geniet. Wat verder, net buiten Montbard, loopt het opnieuw bijna uit de hand, dit keer in de eetzaal van een plattelandshotel. Wanneer het tweetal binnentreedt valt –nauwelijks hoorbaar – enkele keren de naam Ben Bella, het zijn gefluisterde verwijzingen naar de aanslag in Parijs. De Algerijn blijft een onderscheid maken tussen ‘zij’ (de Fransen) en ‘wij’ (de Algerijnen). Georges komt zo tot een belangrijk inzicht:

Maar de stemming om ons heen was opeens zo omgeslagen dat ik de indruk had dat het een beetje gevaarlijk was om mijn metgezel alleen te laten bij die vijandige mensen. Ik heb het niet over een fysiek gevaar, maar ik had het gevoel, ten onrechte misschien, dat mijn aanwezigheid op zich hem beschermde tegen eventuele beledigingen. En wat de moeite van het noteren waard is, is in ieder geval dat ik bewust die beschermende rol op me nam tegenover iemand die ik volstrekt niet kende en die ik zelf, zoals ik zei, maar matig vertrouwde.

In Dijon besluiten de twee toch door te rijden, maar niet zonder een opkikkertje voor Georges in een café. Bij zijn terugkeer redt hij zijn Algerijnse kompaan uit de klauwen van twee gendarmes. Hoewel de Algerijn hem kort bedankt, hebben de reisgezellen toch een stevige discussie achteraf. Wanneer Georges op de man af vraagt of zijn passagier wordt gezocht door de politie schiet de Algerijn uit zijn krammen:

‘U wilt het niet begrijpen,’ antwoordde hij onverwachts bruusk. ‘We worden allemaal voortdurend gezocht, in de gaten gehouden, verdacht, gecontroleerd en gearresteerd door uw politie. We zijn met een half miljoen Algerijnen in Frankrijk. Een half miljoen gijzelaars.’

De jongeman klapt uit de biecht en maakt van zijn chauffeur een ingewijde. Georges wordt overvallen door ‘een verwarrend gevoel van bewondering’ en beseft dat hij misschien ‘met de duivel had gereisd’. Gedreven door ‘de irrationele kracht van het kwaad en het gevaar’ besluit Georges de jonge arts te helpen, omdat die hem ‘zonder angst of haat het gezicht had laten zien van de Algerijnse oorlog.’

Historisch bewustzijn

Terwijl het Franse nachtlandschap voorbijglijdt, groeit het historisch bewustzijn van Georges. Hij beseft dat zijn kleine, alledaagse problemen (minimale malaise op zijn job, strubbelingen met zijn vriendin) in het niets vervallen vergeleken met de opoffering van zijn jonge medereiziger. In 1958 kwam Charles de Gaulle aan de macht en vestigde de Vijfde Republiek, terwijl een Algerijnse regering in ballingschap zich vestigde in Caïro. Twee jaar later werd een aantal leden van het zogenaamde ‘réseau Jeanson’ gearresteerd, een groep Franse militanten die hun steun betuigden aan het FLN en onder de leiding stonden van de linkse filosoof Francis Jeanson. Het netwerk fungeerde als een vijfde kolonne en hielp FLN’ers en dienstweigeraars vanuit Parijs clandestien aan papieren, geld of huisvesting. De leden van het netwerk gebruikten guerrillatechnieken en smokkelden hun waar op alle mogelijke manieren. Hun bijnaam was ‘porteurs de valises’. De nachtelijke passagier is een kofferdrager.

Plots ziet Georges het grotere plaatje. Zijn passagier verwijt hem geen ‘oprechte democraat’ te zijn en verderop klinkt het: ‘We kunnen elkaar niet begrijpen’. De Algerijnse oorlog, een strijd die voor veel Fransen aanvankelijk ver van hun bed werd gestreden, kwam steeds dichterbij en werd vrij snel een bikkelharde realiteit, die tot in alle gelederen van de maatschappij doordrong. Zo ook voor Georges die en route almaar meer beseft dat de onverbiddelijke koloniale politiek van zijn vaderland zowel zijn passagier als hemzelf in een heden werpt met heel weinig toekomst. Pons’ novelle is finaal een bikkelharde afrekening met dat onverteerde koloniale verleden. Tegelijkertijd is het brandend actueel in zijn prangende en confronterende vraagstelling rond heikele thema’s als nationale identiteit, racisme en vooroordelen.

Ondanks de beladen thematiek is het lezen van Nachtpassagier een waar plezier. En dat heeft veel te maken met de luchtige en rechttoe rechtaan verteltrant die Pons meegeeft aan Georges, de memorabele ik-verteller van zijn novelle. Onmiddellijk neemt die de lezer voor zich in door zijn openhartigheid en ongedwongenheid. Pons trekt al zijn stilistische registers open en laat Georges’ stijl moeiteloos variëren van speels en frivool tot prakkiserend en bevragend. Zijn beeldrijke taal sorteert een maximum aan dramatisch effect, maar het zijn vooral de heftige, levendige dialogen tussen Georges en zijn passagier die de gestaag aanzwellende dreiging en spanning oprekken tot een ei zo na onhoudbare intensiteit. De Veths meer dan geslaagde vertaling brengt Pons’ stilistische souplesse glansrijk, onversneden en met het grootste naturel over. Met Nachtpassagier zal deze geweldige auteur zijn lezers onverdroten een geweten blijven schoppen.

Verschenen op: De Reactor, 19 februari 2018

Nachtpassagier van Maurice Pons, Vleugels 2017, vert. door Mirjam de Veth, ISBN 9789078627371, 94 pp.

#Nachtpassagier #Maurice Pons #Vleugels #Mirjam de Veth #DeReactor

0 notes