#Psalmen

[erikvelema]

Mijn aangeleerd gedrag.

[wmotte]

Psalmen, vrij samengevat

[jurjenkvanderhoek]

HUUB OOSTERHUIS BRACHT POËZIE TERUG IN DE PSALMEN

Voor de koorleider, bij snarenspel, een psalm van David. De meest bekende psalmdichter is toch wel David. Hij is koning, profeet en voorvader van Jezus. Maar hij is ook schaapherder, muzikant en dichter. Meer dan de helft van de 150 Bijbelse psalmen worden aan hem toegeschreven. In deze lofliederen getuigt David van zijn vertrouwen op God. In poëtische zinnen zingt hij lof aan Hem, prijst en eert Zijn naam. De psalmen zijn een belangrijk onderdeel van de religieuze liturgie – het geheel van gebeden, ceremoniën en handelingen die een kerkelijke eredienst uitmaken. David zong de liederen zichzelf begeleidend op de lier, maar wij zullen niet weten hoe dat heeft geklonken. Op welke wijze en in welke toonsoort David zijn psalmen heeft gezongen en de koorleider het koor liet zingen. Want, zijn door de eeuwen heen de overgeleverde oorspronkelijke teksten vele malen vertaald en berijmd, de melodie is daarbij niet meegekomen. 

Wel is altijd de krachtige kern van het gedichte lied behouden gebleven. Iedere tijd en elk volk verdient een eigen versie. Nog altijd zijn de psalmen een inspiratiebron voor veel mensen binnen de joodse en christelijke cultuur. Hoewel het liederen zijn, echter tekst zonder melodie, worden deze beschouwd als de gebeden bij uitstek – dichterlijke verzen, zuivere poëzie. Ze spreken over emoties, gevoelens en gedachten van mensen, meer nog en vooral over de grote daden van God en over hoe trouw Hij is aan Zijn volk. Ze herinneren aan de beloften van God in het verleden en doen een beroep op Gods goedheid in de toekomst.

Voor Huub Oosterhuis waren de psalmen een inspiratiebron, zijn leven lang. In de vroege jaren 60 van de vorige eeuw vormde hij met anderen een viertal om te werken aan een nieuwe Nederlandse vertaling. Woorden die pasten in de nieuwe tijd met betekenissen die konden begrepen worden door de nieuwe mens. Later bleef hij schrijven om te zingen. Herkenbare liederen met een christelijke tint. Deze gezangen worden nog altijd met liefde door kerkmensen gezongen. Maar ook buiten de kerk worden deze met enthousiasme tegemoet getreden. Echter was Oosterhuis niet alleen tekstdichter, maar zeker ook een verdienstelijk poëet. 

Huub Oosterhuis is de moderne David. Boog zich nog eens weer over de oude, en gezien vanuit sommige oogpunten verouderde, psalmen en benaderde deze als dichter, als poëet. Hij werkte bijna een halve eeuw aan de eigentijdse versie van de psalmen. Zijn ideaal was een vrije, poëtische herdichting, die ook zingbaar moest zijn. In 2011 verscheen de eerste druk van ‘150 psalmen vrij’, in 2023 is er al een dertiende druk. Deze laatste versie is aangepast en zijn er enkele van de psalmen nog door Oosterhuis herschreven. Door de jaren heen bleef het boek een levend woord, daar de dichter er zelf aan bleef schaven en schuren. Nu heeft hij aan ons deze uitgave gelaten, waaraan door hem niet meer verder kan worden gewerkt. 

Het kunstwerk is af, zoals David, Salomo, de zonen van Korach, de zonen van Asaf en de priester Ezra en zelfs de profeet Mozes, hun liederen ooit hebben afgerond. Zij schreven hun gedachten en gevoelens in de eigen destijds hedendaagse taal op. Velen hebben daarna er een licht over laten schijnen en geprobeerd de woorden in de taal te zetten die dan en toen gangbaar was en is. En nog altijd worden er vertalingen en hertalingen gemaakt. In een vrije vertaling liet Oosterhuis echter David en die andere priesters en koorleiders aan het woord. Was door de eeuwen heen die brontekst eruit vertaald en berijmd, Oosterhuis haalt deze oorspronkelijkheid terug in zijn vrije benadering. Hij heeft in de ons bekende liederen de poëzie terug naar boven gehaald. 

Huib Oosterhuis liet iedere eerdere vertaling en berijming achter zich of eigenlijk links liggen. Hij stapte in de voetsporen van David en die andere dichters om in een hedendaagse taal de psalmen weer tot poëzie te maken. Daarbij spreekt hij de wereld aan en niet enkel de mensen die zondags de kerkdienst bezoeken. Wie de christelijke bril afzet zal in de teksten voldoende over zichzelf terugvinden. Oosterhuis heeft de psalm universeel gemaakt. Ten eerste door de graad van moeilijkheid te doorbreken en verder door het te benaderen als vrije verzen. Hij nam de vrijheid van David over, die door de psalmberijmers zingbaar was weggeschreven.

De psalmen in de vertaling van Oosterhuis hebben eenzelfde emotionele waarde zoals ooit is bedoeld. Daarin is een eender gevoel te herkennen. In gedachten zie ik David zingen en gepassioneerd de snaren tokkelen. Met Oosterhuis is de psalm terug naar de Joodse oorsprong. Psalm 117, Laudate omnes gentes, laudate Domine.”Looft den Heere, alle heidenen; prijst Hem, alle natiën! Want zijn goedertierenhed is geweldig over ons, en de waarheid des Heeren is in der eeuwigheid! Hallelujah!” In de berijming zingt het kerkkoor: “Loof, loof den Heer, gij heidendom; / Gij volken, prijst Zijn naam alom. / Zijn goedheid is, in nood en dood, / Voor ons, Zijn volk, oneindig groot; / Zijn waarheid wankelt nimmermeer. / Zingt, Hallelujah, zingt Zijn eer!” Waarna Oosterhuis dicht “Gezegend Gij / van hier tot waar ter wereld / O lieve god en vriend / groot om ons heen / / die was en is en komt.” Eenvoud in diepzinnigheid. Meervoud in de simpele geloofsbeleving.

In de psalmen vond Huub Oosterhuis zijn geloof, zijn hoop, zijn liefde. Deze drie, maar vooral de liefde heeft de theoloog en dichter in de psalm voor ons teruggeschreven. Zijn vertrouwen op dat hogere goed spreekt eruit. Hij heeft een carbonnetje over Davids’ letters gelegd en in de doordruk zijn zienswijze eraan toegevoegd. Zijn benadering die van de stugge en mateloze teksten, vol afgrond en zevende hemel, een hedendaagse interpretatie heeft gemaakt. De Bijbelse uittocht spreekt van bevrijding uit slavernij en vernedering, angst en leegte. De psalmen zijn daarbij als de blues van de negerslaaf, gezongen tegen beter weten in met hoop op een betere wereld. “Dat Grote Verhaal dat nog altijd bestaat en werkt, en weerklank vindt”, schrijft Oosterhuis in het woord ten geleide van de 150 psalmen vrij, “en soms, na bittere wanhoop en veel strijd, in vervulling gaat, hier of daar, in mensen, in kleine en grote projecten – je weet niet wat je meemaakt, en je zingt met psalm 23: ‘Laat het zo blijven dit geluk / deze genade, al mijn levensdagen’.”

Huub Oosterhuis. 150 psalmen vrij. Uitgeverij Ten Have, 2023.

[astridbeckers]

'small, green, gold & pink'

'small, green, gold & pink'. My newest blog about one of my tiniest books in an amazing binding with the most impressive pink marbled endpapers. With its 200 years it is in almost perfect condition. And it is tasty, according to the holes of a silverfish. Still… nope… don't wanna take a bite myself.

[lesser-known-composers]

Heinrich Schütz (1585-1672) - Psalmen Davids, Op. 2 - No. 4, Aus der Tiefe rufe ich, SWV 25 "Psalm 130" ·

Georg Poplutz · Tobias Mäthger · Felix Rumpf · Felix Schwandtke · Martin Schicketanz · Dresdner Barockorchester · Dresdner Kammerchor · Hans-Christoph Rademann

[schwanfelder]

Psalmen revised

[fitundheil]

(Jesus sagt:) Ihr erforscht die Schriften, denn ihr meint, in ihnen ewiges Leben zu haben, und sie sind es, die von mir zeugen. Johannes 5,39

Das Alte Testament ist der erste Teil der Bibel. Es besteht aus 39 Büchern und wurde geschrieben, bevor Jesus, der Sohn Gottes, auf die Erde kam. Das erste Buch Mose (Genesis) stellt die Erschaffung der Welt vor und zeigt den Ursprung der Menschheit bis zur Bildung des Volkes Israel auf. Die folgenden vier Bücher bilden zusammen mit dem ersten Buch Mose die „fünf Bücher Mose“ oder den Pentateuch. Sie enthalten das „Gesetz“, das Gott Israel gegeben hat. Sie berichten von der Reise des Volkes Gottes durch die Wüste vom Auszug aus Ägypten bis zu seinem Einzug in das Land Kanaan. Die historischen Bücher von Josua bis Esther umfassen die Geschichte des Volkes über fast 1000 Jahre. Diese Bücher sind besonders von Gottes Güte und Geduld mit seinem Volk gekennzeichnet. Sie zeigen aber auch, dass Gott sein Volk bestraft hat, wenn es sich von Ihm abgekehrt und Götzen gedient hat.

Eins der fünf poetischen oder unterweisenden Bücher ist das Buch der Psalmen. Schließlich vervollständigen die 17 prophetischen Bücher die Offenbarung Gottes über Israel. Die lange Geschichte eines bevorrechtigten Volkes zeigt, dass der Mensch selbst unter den günstigsten Umständen nicht in der Lage ist, den Willen Gottes zu erfüllen.

Über die historischen Berichte hinaus kündigt der erste Teil der Bibel (Altes Testament) auf verborgene Weise immer wieder das Kommen von Jesus Christus an, dem verheißenen Messias, dem Sohn Gottes. Durch Ihn ist es möglich, dass Menschen eine glückliche und bleibende Beziehung zu Gott haben. „Darum wird der Herr selbst euch ein Zeichen geben: Siehe, die Jungfrau wird schwanger werden und einen Sohn gebären und wird seinen Namen Immanuel (d. h. Gott mit uns) nennen“ (Jesaja 7,14).

Mehr unter www.gute-saat.de

[schorschidk]

View this post on Instagram

A post shared by Kirche und Glaube (@visitkirche)

"Der Herr wird dich vor allem Übel bewahren, er wird deinen Fuß behüten. Der Herr wird deinen Ausgang und deinen Eingang bewahren von nun an bis in Ewigkeit." - Psalm 121:7-8

Beschreibung: In diesem Vers aus dem Buch der Psalmen wird die schützende Hand Gottes über uns betont, sowohl in unseren täglichen Unternehmungen als auch auf unserem Lebensweg. Möge der Juni ein Monat sein, in dem wir uns von Gottes Schutz und Segen umgeben fühlen und voller Vertrauen in die Zukunft blicken.

[devosopmaandag]

De evangeliste

En opnieuw hield ik een pleidooi voor de poëzie. Steeds drie keer op een middag in iemands tuin. Mijn ooit bedachte titel 'Is poëzie voor Hogere Wezens?' begint zich om te vormen naar 'Is poëzie voor minderheden?'. Slechts een handjevol mensen verschijnt steeds. Gisteren voelde ik me opnieuw een beetje een evangeliste. Daarvan zijn er enkele soorten: de lijdzaam wachtende twee mannen en/of vrouwen naast een rolkoffertje met een bescheiden plakkaat waarop zoiets als 'God zoekt U' staat, de zwarte vrouw bij de brug die met een ijzeren blijmoedigheid iedereen toelacht en lichtjes dansend 'Jesus loves you' verkondigt en er is de man op de markt die met een galmende stentorstem zijn evangelische boodschap verkondigt en iedere dominee verslaat als standwerker. Ik vrees dat ik het dichtst bij de zwarte vrouw sta. Maar ik ben genoeg onderwijzeres om te weten dat er meer nodig is om de mens de kracht, liefde en betekenis van poëzie te doen inzien.

De zon scheen vriendelijk, er woei een licht briesje. In de kleine ommuurde stadstuin groeide een wingerd, een klimmende braam barstte van het rode fruit met aan het uiteinde van elke tros een glimmende zwarte die 'pluk me' fluisterde. Rechts van mij kon ik zo enkele blauwe bessen plukken en achter mij lonkten enkele rijpe frambozen. Meerdere keren zong een merel vanaf het dak. Er stonden te veel stoelen en bankjes klaar. De gastheer en gastvrouw hadden een rijkelijke ontvangst georganiseerd. Ik was er klaar voor.

Als met de paar schaarse bezoekers toch het onherroepelijke moment aanbrak om te beginnen, voelde ik mij eigenlijk helemaal niet als de zwarte vrouw maar als een vrouw alleen naast een rolkoffertje en zonder poster. Het is alsof iemand mij een duw in de rug gaf en ik niet anders kon doen dan mijn mond open te doen. Het was niet Calliope die mij duwde, maar eerder Mercurius: de god van de handel, dieven en winst. Ik moest mijn publiek op zijn minst van iets overtuigen – dus toch de man met de galmende stentorstem.

Maar zoals het in het verfijnde spel van de toevallige ontmoeting tussen menselijke wezens gaat, er gebeurden natuurlijk mooie dingen. Iemand zong na afloop van mijn verhaal met licht trillende stem een Fries lied, twee verdwaald lijkende jongens van zeventien waren zeer aandachtig, een van hen schreef zelf gedichten maar, nee, niet om voor te lezen, een dichteres droeg haar liefde voor het Fries voor, een jonge vrouw las een gedicht voor van Joost Oomen ( “...het is moeilijk voor het publiek / om in een gedicht te knijpen...”). Een iets oudere vrouw las een gedicht van Louise Glück voor: “...eindigde de nacht niet, was de aarde niet / veilig toen ze werd beplant / hadden we de zaden niet gezaaid, / had de aarde ons niet nodig, / de wijnstokken, zijn ze geoogst?...” En dat alles terwijl vanuit het gebouw ernaast zachtjes psalmen doordrongen in de tuin.

[preachingdrummer]

Rijkelijk wonen

Een oproep van Paulus aan de gemeente van Kolosse, om bezig te zijn met het Woord van Vhristus, zodanig het in al zijn facetten deel uit maakt van je leven. Sterker nog het moet in je wonen, niet zomaar, nee rijkelijk: Laat Christus’ woorden in al hun rijkdom in u wonen; onderricht en vermaan elkaar in alle wijsheid, zing voor God met heel uw hart psalmen, hymnen en liederen die de Geest u vol…

[jurjenkvanderhoek]

HET EVANGELIE NAAR JOHANNES HENDRIKUS, DE BIJBEL VAN ZELLE

Hij wilde preker zijn, maar kwam tot bloei als spreker. Johannes Hendrikus Zelle werd dominee, maar voelde zich thuis in de rol van evangelist en veldprediker. Geen stem uit de hoge, maar een innerlijke drang om het Woord te verkondigen. Hij stond echter maar kort voor een gemeente, want de mens Zelle paste niet in een keurslijf. Hij liet in het pastoraat waardevolle steken vallen en handelde en wandelde buiten het normale leven, waarvoor men hem negatief bekritiseerde. Dominee Zelle was een eenling, een zonderling, en werd een legende. Zijn doen en laten, maar vooral het zijn van predikant en hoe dat heeft doorgewerkt in het dagelijks leven, bleek voedingsbodem voor een theaterstuk en een lijvige biografie. Want was zijn hele leven niet één tragische komedie?

Het drama Zelle werd karikaturaal op de planken gezet door Freark Smink onder de vlag van het Friese theatergezelschap Tryater. Hij trok er in de provincie volle zalen mee, want de eigenzinnige dominee blijft nog altijd synoniem voor recalcitrant en tegendraads. Zijn donderpreken vanaf de kansel uitgesproken zijn roemrucht. Hij sprak op de man af de mens aan, persoonlijk. Bevindelijk en christocentrisch. Psalmen zong hij luidkeels boven de kerkmensen uit. Wat hij echter op zondag vanaf de preekstoel verkondigde bleek niet te stroken met hoe hij door de week zijn bestaan indeelde. Hij kon spreken als Brugman, maar was als dominee geen herder en zorgde slecht voor zijn schapen.

Ooit was ik in de zaal van het Heerenveense Posthuis getuige van het theaterstuk Zelle. Acteur Freark Smink en muzikant Hoite Pruiksma zetten de figuur Zelle meeslepend op de planken. Het was een voorstelling in de Friese taal, want Zelle is van Leeuwarden en Tryater van Fryslân. Het stuk is na het Friese succes nog vertaald en buiten de provincie in de rest van Nederland opgevoerd. En ook daar trok het volle zalen, want ook buiten Friesland is Zelle een bekende naam. En niet alleen om zijn illustere verre nicht Mata Hari: Margaretha Geertruida Zelle. Na de voorstelling kocht ik de dvd om thuis nog eens geobsedeerd te raken van deze bijzondere persoonlijkheid. Mede daardoor was ik meer dan geïnteresseerd in de biografie geschreven door Bearn Bilker. Hoewel Zelle op de planken enigszins koppig en hardvochtig overkomt, weinig begrip lijkt te hebben voor het welzijn van moeder terwijl het zijn taak is haar te verzorgen, leer ik in het boek een andere kant van deze mens kennen. Hij is recht door zee, kent geen gulden middenweg: je wordt alleen behouden door je leven lang het goede te kiezen, de smalle weg. Maar Zelle preekte geen hel en verdoemenis. Bij Zelle was hoop.

Bearn Bilker werd zo geraakt door deze wonderlijke redenaar dat hij in de kerkelijke en publieke archieven dook en met talloze getuigen en familieleden sprak om een levendige levensbeschrijving op te kunnen stellen. De biografie “Een tussenweg is er niet” is de bijbel van Zelle geworden, het evangelie naar Johannes Hendrikus, daar zijn denkbeelden en persoonlijke interpretatie van en over het Woord er in staan opgetekend. Hij liet geen dagboeken of notities na. De echte motieven voor zijn doen en laten zullen we niet te weten komen, volgens Bilker. Doordat een kerkenraad gewoon was en is van de kerkelijke vergaderingen welhaast woordelijk verslag te leggen, kon de biograaf de notulen als voedingsbodem gebruiken voor zijn levensbeschrijving van Zelle. In het boek worden deze verslagen dan ook breed uitgemeten en schuift de lezer als het ware bij aan de vergadertafel in de kerkenraadszaal. Ook zijn teksten van preken werden integraal in het boek opgenomen, zodat ik Zelle bij wijze van spreken kan horen redeneren. Eerstens gaat Bilker gedetailleerd in op het debacle Rockanje, de gemeente waar Zelle werd beroepen, in een keurslijf gedwongen en uiteindelijk met vervroegd pensioen ging. Hij werd niet geschorst of afgezet, dit zou inhouden dat hij beroepbaar bleef, dus in een andere gemeente opnieuw tegen dezelfde muren aan zou lopen. Als emeritus predikant was het hem vrij overal in de lande te preken, iets wat hem na aan het hart lag.

Dominee Zelle is vooral de geschiedenis in gegaan als de man van de donderpreken, de man met het met schoensmeer zwart geverfde haar, de man die in de zee of het meer zwom, slordig gekleed ging en op zijn centen zat. Maar dit zijn alle vooroordelen, aannames en vermoedens. Een verhaal heeft altijd een kern van waarheid, waar rook is is vuur. Bearn Bilker gaat in zijn biografie dieper op de man Zelle in dan de oppervlakkige legende dat doet. Er blijkt meer mens achter het norse uiterlijk te zitten en de lezer kan makkelijk medelijden krijgen met deze tegendraadse man. Want hij zat zichzelf voortdurend in de weg, hoewel hij daar zelf geen notie van had.

Zelle ging eigenzinnig en zelfingenomen zijn eigen gang, had zijn eigen manier van leven dat afweek van wat als normaal te boek stond. De verhalen over zijn levenswijze en zijn omgang met vrouwen, zijn manier van spreken en zijn vele politieke toespraken pasten evenwel niet bij de waardigheid van de rol van dominee. Niet geschikt voor het ambt was het zijn roeping de mensen de blijde boodschap te verkondigen. Om geld in de la te krijgen trok hij het land door voor spreekbeurten en ging alom voor in kerkdiensten. Geld, voor dominee Zelle de mammon – de afgod, was voor de mens Zelle een belangrijke voorwaarde in het leven. Hij was gierig waardoor hij na zijn overlijden een grote som geld naliet. De kachel ging niet aan thuis, de tuin werd niet onderhouden, er stond karig eten op tafel. Wel zorgde Zelle ervoor dat hij tijdens preekbeurten, wel 4 of 5 op een zondag, onderdak kreeg waar een goed maal op tafel stond.

Zelle was Zelle, anders dan anderen, en dat liet hij keer op keer blijken. Een gewoon gesprek kon men niet met hem voeren, hij had geen gave te communiceren. Argumenten uitwisselen was er bij hem niet bij, laat staan dat hij begrip kon opbrengen voor kritiek op zijn gedrag, houding, levensstijl of persoon. Het imponeren wat Zelle eigen was gebeurde doorgaans onbewust. De ideale profeet voor simpele zielen, wordt journalist Pieter de Groot in het boek geciteerd. De mensen accepteerden alles van hem en lieten hem zijn gang gaan, want hij trok volle kerken. Waar hij voorging daar wilden de mensen bij zijn, ze wilden dominee Zelle meemaken. Er was altijd wel wat te beleven.

Dominee Zelle wist grote groepen aan zich te binden en te boeien. Verkondigde geen zaken waar hij zelf niet achter stond of die men graag van hem zou willen horen. Hij had een eenvoudig mens- en wereldbeeld, doorgaans zwart-wit, en had geen antwoorden op de gecompliceerde vraagstukken van zijn tijd. Hij sprak eenvoudig en duidelijk zonder nuanceringen, zonder mitsen en maren. Zelle stierf in het harnas. Niet op de kansel – zijn toneel, maar achter zijn bureau op zolder in de week na zijn laatste zondagse preek. Het fenomeen Zelle leeft voort in de beeldende biografie van Bearn Bilker. Hij zal zodoende niet snel worden vergeten, ook niet wanneer de mensen die hem hebben gezien en gehoord niet meer onder ons zijn.

Een tussenweg is er niet. Biografie dominee J.H. Zelle (1907-1983). Bearn Bilker. Uitgeverij Noordboek, 2024.

[glaubemir]

Lass die Worte meines Mundes und das Sinnen meines Herzens Wohlgefällig sein vor dir, HERR, mein Fels und Erlöser! Psalmen 19:15 #Bibel #Psalm #glaube #bibelverse #christlich

[world-of-news]

Jakobus 5,13 

Leidet jemand von euch Unrecht? Er soll beten! Ist jemand guten Mutes? Er soll Psalmen singen!

[alaettin-53]

PSALMEN

[schwanfelder]

Psalmen zum Jubeln, Freuen und Danken