Esperanto - I-verbo
Mi legas PMEG, mi tre ŝatas kompreni la mekanismojn de lingvo per tia klarigado kiun havas la libro. Mi iom post iom legas, ne vere en ordo. Mi ĵus legis pri I-verboj, kaj, malgraŭ ke estas interesaj la uzadoj, mi iom malfeliĉis pro kelkaj neuzendaĵoj de I-verbo.
Mi vidis ke oni uzas I-verbon post rolvortetoj "krom, anstataŭ, por", kio plaĉis al mi ĉar mi neniam certis pri la ĝusteco, kvankam mi tiel uzis.
Ni ĉiuj kunvenis por priparoli tre gravan aferon
Aŭ eĉ, kio surprizis min, ellaseblas "por":
Ŝi invitis lin trinki kafon (Ŝi invitis min por ke mi trinku kafon)
Malgraŭ ke mi ne komprenas kial, uzante "por", oni ŝajne ne diru "Ŝi invitis min por trinki kafon". Kial ĉi tio estus malĝusta? Ĉu "por" sen "ke" montrus ke kaj ŝi kaj mi trinkos kafon, ne nur mi? Ĉi tio sencas laŭ la frazo kun "kunvenis" supre. Ĉi-kaze, "por + I-verbo" tute uzeblas laŭ mi. Bedaŭrinde nenion diras la libro pri tio.
Kun "anstataŭ" kaj "krom":
La patro, anstataŭ afliktiĝi kiel la patrino, ofte ridadis kaj koleradis
Ne ekzistas alia bono por la homo krom manĝi kaj trinki
Kaj ĉi tie komencas aperi strangaĵoj. Unue estas dirite ke "sen + I-verbo" estas, tradicie, rigardata kiel eraro! La libro eĉ mencias ie kie tio estas vidata kiel eraro, la libro Lingvaj Respondoj, verkita de Zamenhof mem! Kial, Zamenhof, kial vi trovus tion malĝusta?
Malgraŭe, PMEG diras ke tia uzado oftiĝis, kaj tial neniigas miskomprenojn, krom "esti tute logika", kun kio mi tute konsentas.
Sen manĝi kaj trinki oni ne povas vivi
Sed jen venas la plej granda strangaĵo: "post + I-verbo" ne estas kiel ĝusta, almenaŭ tion PMEG lasis subkomptenebla. Ĝi diras ke oni uzas E-finaĵan INT-participon aŭ "post kiam" + plenan subfrazon. Do, oni uzus:
Dirinte tiujn vortojn, li foriris / Post kiam li diris tiujn vortojn, li foriris
Oni uzus ĉi du opciojn anstataŭ "Post diri tiujn vortojn, li foriris". Sed kial ĉi-lasta estas malĝusta? La libro ne klarigas. Laŭ mi tute sencas, des pli pro la simila signifo de I-verbo kun ad-verbo: "Post diri tiujn vortojn" estas kiel "Post diro de tiuj vortoj".
Kaj tia afero ne finiĝas. Ŝajne ankaŭ "pro" + I-verbo estas malĝusta. PMEG ne diras kialo, mi vere ŝatus vidi klarigon pri kial tia kombino estus malĝusta, nelogika. Mi tute logikon ĉi tie:
Li ne povis skribi por ne havi inkon.
Estas tiel konfuze.
"Malgraŭ" + I-verbon oni ne uzas, kaj mi konsentas ĉar vere "malgraŭ" iras antaŭ "kontraŭstara ies volo aŭ fizika baro" kiel diras la signifo de PIV. Tamen "malgraŭ (tio) ke" + I-verbo sencas laŭ mi, kondiĉe ke la I-verbo rolas kiel subjekto, ne kiel perverba priskribo aŭ ago de subjekto. PMEG donas frazon:
Malgraŭ ke li falis, li batalis plu.
Kaj sencas laŭ mi ne uzi "Malgraŭ ke fali", ĉar "fali" nur sonas laŭ mi O-vortece. Kvankam la libro ne diris tion, sencas laŭ mi:
Malgraŭ ke malsaniĝi povas igi nin perdi la atentkapablon, li sukcesis tre bone plenumi sian taskon.
Ankaŭ "dum" + I-verbo estas subkompreneble malĝusta, kaj ĉi tia uzado okazu:
Mi rigardis televidilon dum mi manĝis
Ĉi-kaze "Mi rigardis televidilon dum manĝi" sonas strange, kaj mi ne scias kial. Estas interese ke tio okazas, tial ke "dum manĝado" tute sencas, sed "dum manĝi" sonas kvazaŭ io mankas ĉe "manĝi", kvazaŭ Tarzano parolas ĉi tie; sonas logike, sed primitive. Konsiderante la rilaton I-verbo ≈ AD-verbo, "dum" + I-verbo oni povas diri ke ĝustas, sed, ve, ankoraŭ strangas mi ne scias kial. Eble malkutimeco?
Mi pensas ke, same kiel "malgraŭ" + I-verbo, "dum" + I-verbo nur sencas se la I-verbo ne priskribas ies agon, sed estas subjekto. Do havas logikon la frazo:
Dum paroli estas bone, ankaŭ aŭskulti estas
Post ĉio PMEG diras ke kun la ceteraj prepozicioj oni uzas O-vorton anstataŭ I-verbon, interese nedirante ke I-verbo estas eraro, kio, kune kun tio ke ankaŭ antaŭe ĝi ne direkte diris ke I-verbo tie estis eraro, igas min pensi ke vere ne estas nelogika uzi I-verbon tiel, tia uzado eblas.
Mi mem uzos I-verbon tiel se mi emos; ne ĉar io ne estas ofte uzata, tio estas malĝusta. Tia uzado de I-verbo sencas laŭ mi, kaj mi ŝatis tion, do mi uzos.
7 notes
·
View notes
Here is an inevitably surprising Esperanto video
This is definitely one of my favorites among the Esperanto videos on YouTube. It's a science fiction story, and what make it memorable isn't even the sci-fi stuff itself, but the events of the story.
At first it's completely normal, two characters taking to each other, but then, unexpectedly, out of nowhere, one random thing after another starts happening, you're bombarded with surprises that undoubtedly will make you stare, and even laugh.
The title of the video says it all: Plot Twists. It sums up the whole story.
This is a translation from a Nur Knabo's post; I just translated because his words described so well what I felt watching the video. It's also a great way to learn Esperanto by the way.
6 notes
·
View notes
Is there a shared tag for people learning/speaking/enjoying auxiliary languages? I feel like a lot of people who are into esperanto would also be into interlingua/interlingue/interslavic/toki pona or even volapük, and vice versa, but the tags for most of the individual languages are just...absolutely barren. Some unity would do us good for sure
I'd suggest #auxlangblr, to go off the already established term auxlang and connect to the broader #langblr community. I'm open to any other ideas tho :)
Image IDs: the flags of Esperanto, Interlingua and Interslavic, the 3 most widespread constructed auxiliary languages today
239 notes
·
View notes
Recommendations for media about translation, interpreting, and foreign languages
Movies and TV
Quo Vadis, Aida? (2020)
The Interpreter (2005)
The Last Stage (1948)
Books
Babel: An Arcane History by R.F. Kuang
The Centre by Ayesha Manazir Siddiqi
Translating Myself and Others by Jhumpa Lahiri
The Interpreter by Suki Kim
Girl in Translation by Jean Kwok
Translation Nation by Héctor Tobar
Alphabet of Thorn by Patricia A. McKillip
Translation State by Ann Leckie
Other Important Topics and Subjects
La Malinche
The Rosetta Stone
The Tower of Babel
The Adamic Language
Esperanto
Philology
Goethean World Literature
Documentaries and History
The Interpreters: A Historical Perspective
The Nuremberg Trials
Biblical Translation
St. Jerome - patron saint of translators
Shu-ilishu's Seal (first depiction of an interpreter)
46 notes
·
View notes
Demanda pleonasmo en Esperanto
Ĉi tion mi pensis antaŭ kelkaj jaroj jam, kaj eĉ prikomentis en la tiama Tvitero. Je tiu momento, krome, estis kiam mi unuafoje vidis la ĝenan malemon de Esperantistoj al io nova en la lingvo, eĉ se neformale, kiel miakaze.
Nur por certeco ke ni ne miskomprenos: pleonasmo estas frazfiguro kie oni uzas nenecesa(j)n vorto(j)n por specifa celata emfazo, esprimo. Ekzemplo: "Mi vidis per miaj propraj okuloj." La vortoj "per miaj propraj okuloj" estas nenecesaj, tial ke "vidi" jam diras ke per okuloj oni vidis, sed tamen ili funkcias por emfazo.
Mi proponis similan aferon al Esperanto por fari demandojn, per la partikulo "ĉu".
La diferenco inter la anglismo "eĉ"
"Eĉ" estu uzita nur kiam oni volas emfazi la fakton, la realecon de okazaĵo; ekzemple: "Ŝi batis lian kapon tiel forte, ke li eĉ svenis." Skeme ni povas diri ke frazoj kun "eĉ" havas strukturon similan al ĉi tiu: iu ago/okazaĵo estas tia influa, ke tio ĉi okazas.
Tial frazo kiel "Kion vi eĉ volas?" ne sencas, estas laŭ mi klara angla influo el la frazo "What do you even want?" aŭ simila, ĉar "even" tradukeblas al "eĉ", sed ĝi ĉi tie ne havas la sencon de "eĉ", kiu ĉiam emfazas vorton, neniam tutan frazon, aŭ demandon, kiel "even" ĉi-kaze. Kondiĉe ke ĉi tiu specifa nuanco estas aldonita al "eĉ", kaj vi sciu ke Esperantistoj ne multe ŝatas tiaĵon, tia uzado ne sencas. "Kion vi eĉ volas?" nur sencas, se oni faras ĉi tiun demandon post priskribo kiel: "La knabineto iris al ĉiu evento kun la verkisto, spektis ĉiun paroladon lian, aĉetis lian novan libron kaj eĉ volis foton kun li." Do: "Kion ŝi eĉ volis?"
Esperanto, do, ne havas partikulon por ĉi tia emfazo. Mi do elpensis uzi "ĉu" por ĉi tio: "Kion ĉu vi volas?" Kaj ĝi uzeblas kun ajna demandvorto.
Ĉi tio estas nur neformalaĵo al la lingvo, ne ke mi volas aldoni ĉi tion al la Esperanta gramatiko. Ja videblas ke ĉiutaga lingvaĵo diferenciĝas de la norma, oni kreas vortojn kaj esprimojn por interparoli, kaj ĉi tio estas unu el ili. Praktike, tamen, mi scias ke ĉi tia "ĉu" ne venkos, oni nek akceptos nek komprenos ĝin, do, nu, estas nur afero mia.
Per norma Esperanto mem
Aliflanke, mi trovis pli bonan vojon, kiu jam ekzistas en Esperanto kaj evitas malemulojn, kaj kiun mi uzos.
Montriĝas ke la difino de "kiel" ĉe PIV havas la interesan variaĵon "kiele", kun E-finaĵo. PIV diras ke ĝi estas emfazo de "kiel" kiel adverbo, en frazo tia: "Kiel bela estas la ĉielo!" > "Kiele bela estas la ĉielo!" Sed, nu, kial ĝi ne povas esti uzata por la aliaj signifoj de "kiel"? Kompreneble ĝi povas. Aldone, kiale la E-finaĵo ne povus esti tiel uzata ĉe aliaj demandvortoj? Ĉi tio eblas tute.
Fakte, laŭvorte ankaŭ kelkaj minutoj, koincide dum mi ankoraŭ faris ĉi afiŝon, oni demandis ĉe la Diskorda servilo Esperanto pri difino ĉe Tuja Vortaro kie uzatas E-finaĵo ĉe "tiel": "Okazis tiele" Estis interese ekscii ke jam estas almenaŭ iomete da tia uzado en la lingvo, sed neniel surprize ke Esperanto al ni permesas tian grandan fleksiĝon. Ja eblas la E-finaĵo kiel emfazo ĉe ĉiu tabelvorto.
4 notes
·
View notes