#zapatist | Explore Tumblr Posts and Blogs

limpressionnistedemolenbeek · 2 years

Text

L'impressionniste de Molenbeek

Extrait du roman L'impressionniste de Molenbeek

Disponible ici: https://www.amazon.fr/dp/B09Z9K6H5J?binding=paperback&qid=1663960813&sr=1-3&ref=dbs_dp_rwt_sb_pc_tukn

Au 22ème étage, l’ascenseur s’arrête et s’ouvre sur un couloir. Le trio pénètre dans le bureau de l’économiste, c’est-à-dire, une serre qui offre à tous les passionnés de jardin une forme moderne avec un volume exceptionnel de 2 m de hauteur. Le bureau est aménagé dans la serre au milieu d’immenses plants de cannabis et une musique reggae des caraïbes berce la flore.

— Avec cette hauteur, c’est idéal pour stockage d'hivernage, les boutures et semis, dit le major en regardant des plants de cannabis éclairés.

Il repense à la cour de sa mère Paquita et à ses différentes interventions avec le commissaire dans des serres clandestines à Bruxelles.

— Voilà ma tente de travail de 36 m2 et laboratoire pour les estimations de production. On utilise les mêmes techniques que les dealers/producteurs, explique le spécialiste du ministère dans une parfaite chemise zapatiste orange et un pantalon blanc en lin.

— On t’remercie Claude pour ce moment. Voilà, écoute mon équipe et moi, on attaque enfin mon vieux projet de légalisation cannabis.

— Et c’est qui l’candidat ? dit l’économiste en jetant un joint à Karim.

— Barbara Baum et le major Alejandro s’occupe des détails techniques.

— Parfait, j’t’ai préparé un plateau sur la table pour tester mes dernières hybridations, j’ai fini par croiser une mexicaine avec une marocaine, j’suis curieux, donne-moi ton avis d’expert en fumette molenbeekoise.

— L’odeur est bucolique avec un arrière-gout de poison. Voilà, pour nous l’amplitude de l’économie du deal est compliquée à cerner et on aimerait bénéficier de ton expertise avant de lancer mon parti Pro-Cannabis, dit Karim en caressant des plantes vertes.

— J’me doutais que t’avais une suspecte intention mais fallait bien qu’un moment du grand nulle part jaillisse ta foudre. Bon, pour débuter, la Belgique est un gros conso de fumette et ce marché illégal génère plus d’ 1 % PIB.

— Combien ? demande la candidate, accroupie au milieu des plantes.

— 450 millions € et c’est inférieur à la réalité de la street évidemment.

— Comment se faire une idée sur le marché drogue, si on sait que c’est difficile à chiffrer parce qu’illégal ? dit Alejandro avec une page vide.

— Difficile à estimer mais on a des indicateurs comme le nombre de conso, le prix, le volume en tonnage et la valeur monétaire. J’ai réalisé des estimations pour nos ministres de l’économie et des finances. On prend les déclarations des consos et on multiplie par le prix au gramme et avec ces données, on a un volume de dépense pour l’achat Cannabis, Cocaïne, MDMA, Ecstasy et héroïne et ce marché vaut grosso-modo 950 millions €.

— J’ai entendu dire qu’on a intégré le marché Canna-Biz dans les statistiques européennes ? dit Karim en observant la documentation autour de lui.

— Les raisons sont obscures, Eurostat souhaitait voir l’estimation des richesses illicites intégrées dans la richesse nationale. Plus la richesse illégale est grande, plus ça pose des problèmes de blanchiment et financement terro.

Le major se lève, coupe une branche d’un plant marijuana et l’emballe dans un sac pour le glisser dans sa poche et le filer au labo du service du SGRS, ensuite, il jette un coup d’œil à travers la fenêtre du 27ème étage du World Trade Center 3. Le gratte-ciel se dresse au centre d'un quartier de tours à proximité de la Gare du Nord et offre une vision plongeante.

— Ce marché a doublé entre 1990 et 2005 et depuis qu’on mesure les consos à l’échelle européenne, ça augmente. La conso fumette a débuté dans les années 60 et aujourd’hui, c’est le premier produit illicite chez nous et l’autoproduction est d’un joint sur dix. La cocaïne dans sa valeur monétaire dépasse le trafic cannabis qui pèse grosso modo 150 tonnes par an et pour la cocaïne, on serait à beaucoup moins en poids mais en valeur en $ et €, on surpasse le cannabis. Selon nos statistiques, 2% de la population adulte consommerait d’la cocaïne et 12% du shit ou herbe en Belgique, dit l’économiste.

— Et comment le prix a évolué ? dit Alejandro qui vient de trouver un espace libre sur une page bien remplie de textes et dates.

— Par rapport à 2000, les prix n’ont pas arrêté d’augmenter, un peu comme le niveau de vie mais on a un second phénomène explicatif.

— Et lequel ? demande Barbara.

— Ces dernières années, le prix du shit et d’l’herbe a augmenté mais la qualité mesurée du THC a explosé avec la technologie. Le produit est de meilleure qualité et davantage saturé en composants actifs par rapport à avant.

— Quand le ratio prix/qualité diminue, en économie classique, on nomme ça une montée en gamme et la vente crève le plafond, n’est-ce pas M. l’économiste, dit la directrice d’école assise les jambes croisées au milieu des plans marijuana.

Karim sursaute d’un bond et applaudit.

— C’est beau le libéralisme et vive la défonce, j’comprends mieux.

Allah m’aime, un cerveau dans un body. Bonnasera[1], le lundi, le mardi, le mercredi et le vendredi….j’vais la goinfrer avec mes tagines. De toute façon, entre les résumés du weekend et les matches Juventus de milieu de semaine, j’cuisinerai avec joie pour ma future muse. Ce genre d’égérie Ixelloise, faut les goinfrer pour les séduire, selon ma mère !

— J’t’félicite Moreno, t’as misé sur une économiste, ç’est sérieux pour ton projet, dit Claude en jetant un coup d’œil à l’écran de son ordinateur avec les courbes décroissantes des actions cotées à la bourse d’Amsterdam.

— Je l’ai su dès le premier jour. Claude, ma candidate est exclusivement unique, précise le conseiller politique en souriant à sa cible.

— Et la redistribution des gains, ça marche comment ? dit Alejandro.

— Comme la majorité des dealers de rue sont des sans-diplômes, quelles sont leurs opportunités dans une ville de service comme Bruxelles ? dit le fonctionnaire en nettoyant les feuilles marijuana avec de l’eau et du savon noir.

— Nada ! réplique la directrice d’école.

— Autant gagner 50 ou 80 €/jour sans trop de risques et voilà comment certains jeunes règlent l’équation de la consommation, explique Claude.

— La question la plus importante, c’est comment rentrer dans la sphère légale sans le moindre diplôme ? demande Barbara en levant les mains au ciel.

Le molenbeekois hume et caresse les différentes plantes pour dire :

— Restons rationnel, avec la diminution des métiers de l’usine, les délocalisations en Chine et l’chômage, la voie la plus rapide pour vivre dans certains quartiers, c’est le deal parce que l’cannabis fonctionne comme une économie de remplacement d’un salaire ou d’une alloc. Et les taux d’échec scolaire les plus élevés se trouvent sur les territoires avec le plus de dealers de rue comme Molenbeek, Anderlecht, Schaerbeek, Saint-Josse, Saint-Gilles et Forest.

— Faut pas négliger l’image sociale véhiculée par les dealers dans les medias depuis 40 ans. Pour nos jeunes insécurisés par le chômage, le deal nourrit. L’image du dealer a évolué vers Pablo Escobar ou Scarface, les robins des bois modernes, explique l’économiste.

— Et pourquoi nos dealers vivent encore chez leur maman alors ? demande Barbara en caressant des plants d’herbe Amnésia.

— Pour les ouvriers de la plante, la richesse, c’est nada parce que les charbonneurs sont au minimex. Les têtes de réseau, eux investissent des montagnes d’argent avec leur horde d’avocats et fiscalistes de Bruxelles-sud. Comme acheter une maison à Marbella, Corsica, Tanger ou Oran est devenu traçable par la CTIF[2], ils se protègent et transfèrent le cash par des saraf[3]. Les saisies des avoirs criminels font mal depuis des années avec le fisc qui abat sa cartouche en prison pour rafler l’argent illégal.

— Claude, débroussaille-moi les corps de métiers dans la confrérie du deal ! demande Karim en se roulant un joint avec la production locale.

— En 2018, le salaire net d’un dealer valait le salaire d’un intérimaire mais tout dépend de l’emplacement et du rush dans le four, j’veux dire le point de vente. Pour devenir riche, faut monter dans les risques, les responsabilités et la violence. Les Nourrices gagnent 700€/mois pour stocker et cacher le shit ou l’herbe, un coupeur, c’est 60/j, un guetteur 50 et les charbonneurs 120€/j pour 12 h de travail risqué de vendeur sur street. Et on a remarqué des revenus de remplacement pour les détenus durant la détention.

— Développez, dit le major, en repensant à Youssef Karkou, l’appât.

— La famille profite d’une alloc pour inciter les dealers à la fermer devant le juge. Donc le métier se syndicalise en termes de diminution des risques.

— On s’emmerde dans ton laboratoire, passons à la pratique et à une observation anthropologique de terrain. Major, en voiture, j’invite à une balade dérivante, dit Karim en ramassant quelques gousses d’herbe.

— On passera prendre Hobi[4] avant, dit le Major avec son carnet en main.

— Tiens attrape, dit Claude en lançant un sachet de 500 g marijuana maroco-mexicaine au molenbeekois.

— Maintenant, j’cuisine tout le temps avec. C’est bio, réplique Karim.

— Quel genre ? demande Claude en éteignant son pc.

— Salades, grillades, marmites, dans presque tous quoi, comme le cumin.

— Ah justement j’avais l’impression que quelque chose clochait l’autre soir dans ta drôle de salade, dit Barbara en regardant son voisin.

— C’est bio et bon pour la méditation intérieure.

Ensuite, le quatuor vise l’ascenseur et Karim allumé à l’herbe Mexicano-marocaine, plane. Il admire la coupe de cheveux et le pantalon rouge de sa voisine pendant qu’Alejandro discute avec Claude, l’économiste de la drogue.

[1] Bonsoir, en italien.

[2] Cellule de Traitement des Informations Financières.

[3] La personne qui transfert l’argent par internet d’une manière clandestine partout dans le monde.

[4] Mon amour, en marocain.

#l'impressionniste de Molenbeek

0 notes

disorder-rebel-store · 3 years

Photo

Dieses Plakat verbindet die aktuellen Revolutionen in Mexico/Chiapas, in Rojava und stellt den historischen Bezug zu den sozialrevolutionären und Antifaschistischen Kämpfen von 1936 in Spanien her.

Rojava:

Am 19. Juli 2012 begann in Kobanî die Revolution von Rojava. Unter der Initiative des Volksrats Westkurdistan (MGRK) vertrieb die Bevölkerung das syrische Baath-Regime weitgehend unblutig. Während der Rest von Syrien zunehmend im Bürgerkrieg versank, schlug Rojava einen dritten Weg jenseits des Baath-Regimes und der vom Westen, der Türkei und den Golfstaaten protegierten Opposition ein. Damit wurde die kurdische Freiheitsbewegung vor die Herausforderung gestellt, ein im Mittleren Osten einmaliges basisdemokratisches, geschlechterbefreites und ökologisches Projekt aufzubauen. Durch die »Demokratische Autonomie« wurde der Staat überflüssig und jeglicher Form von Nationalismus eine Absage erteilt. Seither organisiert sich die Bevölkerung durch ein Rätesystem selbst. Das Projekt wird durch reaktionäre Kräfte wie die Terrororganisation Islamischer Staat bedroht sowie durch permanente Angriffe der türkischen Armee bedroht.. In Nord-Syrien, besser bekannt als Rojava, ist in den letzten Jahren ein einzigartiges multiethnisches und multireligiöses demokratisches Projekt herangewachsen. Es gewährleistet das friedliche Zusammenleben von Millionen Kurd*innen, Araber*innen und Christ*innen. Umgeben von Ländern die die Frau unterdrücken wurde in Rojava eine Gesellschaft entwickelt, die die Gleichberechtigung von Mann und Frau umsetzt. Seit 2012 wurden hier wieder vom Krieg zerstörte Städte und Dörfer wiederaufgebaut, die Zivilgesellschaft konnte sich trotz Krieg in Syrien neu entwickeln. Die Demokratische Föderation Nordostsyriens (Rojava) steht beispielhaft für die Vision eines friedlichen und demokratischen Mittleren Ostens.

Es waren die Demokratischen Kräfte Syriens (SDF) und die lokalen Selbstverteidigungskräfte (YPG und YPJ) aus Rojava, die den IS und seinen Kalifatstaat besiegten. 11.000 von ihnen ließen dabei ihr Leben.

Chiapas:

Die Rebellion der EZLN Vor 20 Jahren rebellierten die Zapatisten gegen Neoliberalismus und die Unterdrückung der Ureinwohner in Mexiko.

Am 1. Januar 1994, an dem Tag, an dem das neoliberale Freihandelsabkommen NAFTA in Kraft trat, sollte sich das Blatt wenden. Seit über 10 Jahren hatten sich die Zapatistas auf diesen Tag vorbereitet: Tausende bewaffnete indigene Frauen und Männer, die sich in der EZLN organisiert hatten, besetzten die Regierungssitze von 7 Städten im Bundesstaat Chiapas. Sie nahmen sich in den ersten Januartagen einen Teil der Ländereien zurück, die ihre Vorfahren jahrhundertelang bewirtschaftet hatten. Das wieder zurück gewonnene Land wurde im Folgenden unter der kleinbäuerlich-indigenen Bevölkerung aufgeteilt. Die zentralen Forderungen im Zuge des Aufstands der EZLN waren: Gleichheit, Gerechtigkeit, Freiheit, Unabhängigkeit, Land, Arbeit, Gesundheit, Bildung und Frieden. Die Zapatistas riefen die Bevölkerung Mexikos auf, die mexikanische Bundesregierung abzusetzen, das Land radikal zu demokratisieren und eine Abkehr von der neoliberalen Wirtschaftspolitik durchzusetzen. Benannt hat sich die zapatistische Bewegung nach dem wichtigen Bauernführer der mexikanischen Revolution 1910: Emiliano Zapata (1879-1919). Er kämpfte mit seinen Revolutionären für “Land und Freiheit“ („Tierra y Libertad“), für eine konsequente Agrarreform und die Autonomie der Gemeinden - zusammengefasst in der Parole: „Das Land denen, die es bearbeiten“  In den ersten zwölf Tagen des Januar 1994 kämpfte die EZLN bewaffnet gegen das mexikanische Militär. Die Regierung reagierte mit massiver Repression und schickte 17.000 Soldaten ins Aufstandsgebiet. Breite Teile der Bevölkerung in ganz Mexiko und viele Menschen und Gruppierungen weltweit solidarisierten sich mit den Forderungen der EZLN. Unter diesem öffentlichen und internationalen Druck sah sich die mexikanische Regierung am 12. Januar gezwungen, den Waffenstillstand auszurufen. Seitdem schweigen die Waffen der EZLN. Die Regierung hingegen führt auf unterschiedlichen Ebenen einen sogenannten Krieg niederer Intensität gegen die zapatistischen Gemeinden. Die militärische Präsenz ist massiv und immer wieder kommt es zu Übergriffen durch Militär und Paramilitärs.  Nach dem Waffenstillstand konzentrierte sich die EZLN auf einen zivil-politischen Weg: die Rebellion der Worte und Taten. Die entschlossene Selbstorganisierung der Zapatistas, der Aufbau eigener Strukturen, die Herauslösung aus bestehenden wirtschaftlichen Strukturen und und ihre Bereitschaft, sich mit anderen sozialen Bewegungen in Mexiko und weltweit zu vernetzen, führten zu einer breiten Welle der Solidarität, die bis heute anhält.

Das Ziel der zapatistischen Bewegung ist es, gesellschaftliche Veränderungen zu erreichen, die Welt zu verändern – jedoch nicht die Staatsmacht zu übernehmen. Ihr Augenmerk liegt auf einer tiefgreifenden Umwälzung der Gesellschaft und der Befreiung der Frauen. Sie versucht nicht, staatliche Strukturen zu erobern und zu übernehmen, sondern bildet basisdemokratische Alternativen heraus.

1936 - 1939 Spanien. ein kurzer Sommer der Anarchie, der Kampf gegen den Faschismus in Europa, eine soziale Revolution und die Brüche innerhalb der linken Strömungen. Im Februar 1936 gewinnt eine Volksfront aus Sozialist*innen, Republikaner*innen, katalanischen Liberalen und kommunistischen Parteien die Wahl, unterstützt von baskischen Nationalist*innenen und von Anarchist*innen. Die rechte „Nationale Front“ aus mit dem Faschismus sympathisierenden Katholiken, Monarchisten und Grundbesitzern unterliegt nach Stimmen nur knapp, ist aber aufgrund des Mehrheitswahlrechts im Parlament deutlich in der Minderzahl.  Der Spanische Bürgerkrieg begann, als am 17./18. Juli 1936 Militärs, unter der Führung von General Franco, versuchten, die junge spanische Republik zu stürzen. Ziel der Franquisten und katholischen Klerikalfaschisten war es, in Spanien eine Diktatur zu errichten. Anders als 1933 in Deutschland gab es in Spanien jedoch massiven und lange Zeit erfolgreichen Widerstand großer Teile der Bevölkerung gegen die faschistische Machtergreifung. 19. Juli 1936 in Barcelona: Der Putschgeneral Manuel Goded lässt seine Truppen in die Innenstadt vorrücken. Tausende Arbeiter*Innen stellen sich ihnen entgegen. Schließlich entscheidet die CNT-FAI im Verbund mit loyalen republikanischen Einheiten die Kämpfe für sich: Eine europäische Millionenmetropole befindet sich in den Händen von Anarchist*Innen! In dieser historischen Situation gingen die Arbeiter*Innen und Bäuerinnen und Bauern zur Gegenoffensive über: In weiten Teilen des republikanischen Einflussgebiets enteigneten sie Ländereien, gründeten landwirtschaftliche Kollektive und requirierten Kirchen und Rathäuser für die Revolution. In den Städten übernahmen die Belegschaften die Kontrolle über die Fabriken. Barcelona war fortan bis hin zu den Straßenbahnen und Restaurants libertär organisiert. Wie es den antiautoritären Vorstellungen des Anarchismus entsprach, bestimmten alle Mitglieder eines Kollektivs basisdemokratisch ein Komitee, das die Geschäftsführung übernahm. Die treibende Kraft der Revolution war die CNT-FAI. Aber auch Sozialist*Innen beteiligten sich an den Kollektivierungen und der P.O.U.M. (katalanische marxistische revolutionäre Partei) unterstützte die Revolution ebenfalls. Die Milizen der CNT-FAI, die unmittelbar nach dem 19. Juli 1936 an die Front zogen, waren zwar bewaffnete Truppen. Dennoch waren sie auch Ausdruck des libertären Antimilitarismus: Rangabzeichen und das Gehorsamsprinzip waren abgeschafft, und es gab einen Einheitssold. Die Einheiten wählten ihre Truppenführer selbst. Über operative Entscheidungen stimmten Soldatenkomitees ab. Für die Anarchist*Innen waren die egalitären Milizen die richtige Organisationsform des revolutionären Krieges. Mit den AnhängerInnen des P.O.U.M. und linken Sozialist*Innen waren sie sich einig, dass Krieg und Revolution untrennbar seien. Sie argumentierten, das Volk sei nur für revolutionäre Fortschritte bereit, Opfer zu geben. Die Kommunistische Partei widersprach. Ein moderner Krieg sei nur mit gelenkter Kriegswirtschaft und militärischer Disziplin zu gewinnen. Daher forderten sie den Aufbau einer klassischen Armee, in der Politkommissare die Soldaten ideologisch anleiten würden. Auch in anderen Städten übernahmen revolutionäre ArbeiterInnen die Fabriken. Auf dem Land ergriffen Bauern, Bäuerinnen, LandarbeiterInnen und Tagelöhner die Initiative, gründeten Agrarkollektive und bemächtigten sich des Landes. Durch die Schaffung tausender freier Schulen und die autodidaktische Aneignung gelang den AnarchistInnen eine Alphabetisierungskampagne, die historisch beispiellos ist. Für die spanischen Frauen bedeuteten Revolution und Bürgerkrieg einen großen Fortschritt. Sie drangen in die öffentliche gesellschaftliche Sphäre vor, die ihnen bis dahin durch die extrem patriarchalen Strukturen verschlossen geblieben war. Die Frauen organisierten Volksküchen und Kindertagesstätten, arbeiteten in den Fabriken und kämpften zu Beginn der Revolution als Milizionärinnen an der Front.Die libertären Mujeres Libres mussten sich allerdings mit dem Sexismus der männlichen Genossen auseinandersetzen. Für die Mujeres Libres waren die Männer Genossen im Klassenkampf, doch, so ihre Überzeugung, müssten die Frauen darüber hinaus für ihre eigene Emanzipation kämpfen.  Die kommunistische Politikerin Dolores Ibárruri ruft im Radio zur Gegenwehr auf: "Es ist besser, auf den Füßen zu sterben, als auf den Knien zu leben. ¡No pasarán! – Sie werden nicht durchkommen." Arbeiter*Innen, Bauern und Bäuerinnen, Intellektuelle leisten Widerstand, allen voran die Anarchist*innen, in Spanien so stark wie nirgends sonst in Europa. Linke aus ganz Europa und Nordamerika kämpfen in den Internationalen Brigaden auf Seiten der Republik.   Während sich die demokratischen Staaten Europas zurückhalten, greifen die faschistischen Achsenmächte Deutschland und Italien auf Seite der Putschisten ein. Sie liefern Waffen, Italien schickt Zehntausende Soldaten, und Nazi-Deutschland entsendet die „Legion condor“ eine Luftwaffen Einheit mit Bombern und Jagdflugzeugen. 1937 bombardiert sie die baskische Stadt Gernika - mehrere Zivilist*Innen wurden dabei getötet. Mit diesem Bombardement „erprobte“ die deutsche Luftwaffe eine neue Strategie künftiger Kriegsführung - massive Bombenangriffe auf Städte mit vielen zivilen Opfern.  Die Sowjetunion unterstützt die Volksfront mit Waffen, Piloten, Panzerfahrern und Ausbildern. Die ebenfalls genannten politischen Kommissare sorgen aber auch mit Gewalt und Festnahmen dafür, dass der Einfluss von Anarchist*innen, Trotzkist*innen und anderen „Abweichlern“ von Stalins Linie nicht zu groß wird. Eine Revolution die eine sozialistische, libertäre Räterepublik entstehen lassen könnte ist nicht in Stalins Interesse. Im Mai 1937 fühlen sich die Stalinisten stark genug, die Arbeitermilizen in Barcelona in einen auf diese Stadt begrenzten Bürgerkrieg zu verwickeln, wobei die stalinistische Propaganda es schafft, der Arbeitermiliz der P.O.U.M, der anarchistischen CNT und den Trotzkisten die Schuld am Ausbruch dieser „anarchistischen Unruhen“ in die Schuhe zu schieben. Die linke Presse, vor allem in Großbritannien, verbreitet diese Sichtweise unbesehen auf der ganzen Welt. Britische Kriegsschiffe fahren vor Barcelona auf, um notfalls einzugreifen, falls die „Anarchisten“ die Oberhand gewinnen sollten.  Im Juni marschieren 6.000 Mann der von Stalinisten beherrschten paramilitärischen Einheit Guardia Asalto aus Valencia, der provisorischen Hauptstadt der Republikaner, in Barcelona ein, und es beginnt eine Menschenjagd auf Anhänger*Innen der P.O.U.M. und der CNT.  Das geht so weit, dass wichtige Kommandeure der P.O.U.M Milizen in den stalinistischen Geheimgefängnissen verschwinden und zu Tode kommen, wodurch die republikanische Front gegen die Nationalisten empfindlich geschwächt wird. Die Soldaten der P.O.U.M und der CNT an der Front bekommen von den Säuberungen nichts mit und sind total konsterniert, als sie im Fronturlaub in Barcelona verhaftet werden. George Orwell beschreibt, wie er tagelang in Barcelona auf der Straße lebt und sich nicht in sein Hotel traut. Die Hotelangestellten sind angewiesen, Mitglieder der P.O.U.M und der CNT sowie ihrer Milizen sofort der Geheimpolizei zu melden.  In der spanischen Gesellschaft wirkt der Konflikt bis heute ähnlich nach wie der Zweite Weltkrieg in der deutschen. Der Bürgerkrieg spaltete das Land in SiegerInnen und Besiegte und hatte die Jahrzehnte andauernde Franco-Diktatur zur Folge. Wer Spanien verstehen will, wird an einer Beschäftigung mit diesem Teil der spanischen Geschichte nicht vorbei-kommen. Aus dem Bürgerkrieg war eines der «zwei Spanien» als Gewinner hervorgegangen. In den nächsten Jahrzehnten bestimmte die Spaltung in SiegerInnen und Besiegte die spanische Gesellschaft. Die NationalistInnen errichteten eine Diktatur (1939–1975), die in Francisco Franco ihren Führer hatte. Die Franquisten zerschlugen sämtliche Kollektivbetriebe und Arbeiterorganisationen. Alle Parteien außer der Falange waren verboten. Sie stellten die sozialen Verhältnisse aus der Zeit der Monarchie wieder her, was für das spanische Proletariat auch materiell eine große Niederlage bedeutete. Bittere Armut und Hunger waren für lange Zeit die Folge. Hunderttausende Antifaschisten waren ins Ausland geflohen, vor allem nach Frankreich. Das Nachbarland empfing die Flüchtlinge keineswegs mit offenen Armen, sondern internierte sie unter erbärmlichen Bedingungen in Lagern. Nachdem die Wehrmacht im Sommer 1940 Frankreich besetzt hatte, mussten die ExilantInnen Zwangsarbeit leisten. Etwa zehntausend sogenannte «RotspanierInnen» verschleppten die NationalsozialistInnen außerdem in deutsche Konzentrationslager. Viele spanische AntifaschistInnen schlossen sich der französischen Résistance an. In Spanien wurden unzählige GewerkschafterInnen, SozialistInnen, AnarchistInnen, KommunistInnen, RepublikanerInnen und baskische oder katalanische Unabhängigkeit Aktivist*Innen in Konzentrationslagern, Gefängnissen und Zwangsarbeitslagern interniert. Bis zu 200.000 Menschen fielen dem faschistischen Mordprogramm zum Opfer. 

www.disorder-berlin.de

14 notes · View notes

pacoctavio · 2 years

Photo

💯 años de Pablo González Casanova “Comandante Contreras”. Entrevistadora: ¿Cuál es su receta para permanecer tan activo a sus 96 años? González Casanova: Luchar y amar. #PabloGonzálezCasanova #sociólogo #comadantecontreras #sociologist #caricatura #cartoon #toon #zaptista #zapatist #pensamientocritico #criticalthought https://www.instagram.com/p/CZ3PTmvLGDO/?utm_medium=tumblr

#pablogonzálezcasanova #sociólogo #comadantecontreras #sociologist #caricatura #cartoon #toon #zaptista #zapatist #pensamientocritico #criticalthought

0 notes

streetninjart · 2 years

Photo

September 2021 - Nantes - Fance

#nantes #france #zapatistes #mural #wall art #urban art #street art #rainbow

12 notes · View notes

ezechiel5172 · 2 years

Link

0 notes

almanach-international · 5 years

Link

#zapata #zapatistes #zapatistas #zapatismo #emilio zapata #mexique #chiapas #emlo #10avril

1 note · View note

grontokam · 3 years

Text

interview de Jérôme Baschet

#zapatiste #chiapas #Jérôme Baschet

0 notes

hetesiya · 1 year

Text

Enternasyonalden İntergalaktiğe: Zapatist Karşılaşmalar

Mara Catherine Kaufman, Çeviri: Akın Terzi, Elçin Gen

Tarih Yeniden Başlıyor

1 Ocak 1994’te, Kuzey Atlantik Serbest Ticaret Anlaşması’nın (NAFTA) yürürlüğe gireceği gün, Meksika’nın güneydoğusundaki Chiapas eyaletinde bir grup Maya yerlisi, İspanyol işgalinden beri yerli halkların maruz kaldığı 500 yıllık zulüm, marjinalleştirme ve aşağılama tarihine meydan okumak üzere silahlı bir ayaklanma başlattı. Zapatist Ulusal Kurtuluş Ordusu (EZLN) yedi belediyenin ve Chiapas’ta geniş toprakların kontrolünü ele geçirdi ve aynı gün, Lacandón Ormanı’ndan Birinci Bildirge’yi okuyarak taleplerini açıkladı: iş, toprak, ev, gıda, sağlık, eğitim, bağımsızlık, özgürlük, demokrasi, adalet ve barış. Meksika Anayasası’nın 39. maddesindeki “halk, herhangi bir anda, yönetim biçimini değiştirme hakkına sahiptir”[1] sözlerine, ve 1910 Meksika Devrimi’ndeki ilk Zapatistlerin “dizlerim üzerinde yaşamaktansa ayaklarımın üzerinde ölürüm”[2] sloganlarına atıfta bulunmuşlardı. Meksika ordusu ayaklanmayı bastırmak üzere eyleme geçerken, Meksika’da ve dünyanın dört bir yanında milyonlarca insan harekete destek vermek üzere sokaklara döküldü ve ordunun Chiapas topluluklarına karşı saldırısına son vermesi talebiyle gösteri yaptı. Bunun üzerine EZLN ve Meksika hükümeti gerilimli bir ateşkeste anlaştı. EZLN, idare merkezlerinden çekildi, ama ayaklanma sırasında ele geçirdikleri yerler, Zapatist “isyan toprakları”na dönüştü.

Ayaklanmanın yarattığı etki, hem NAFTA’yla “Birinci Dünya”ya girme hevesindeki Meksika hükümetini şaşkına çevirdi, hem de Kongre’yi ve yatırımcılarını Meksika’nın istikrarlı bir ticaret ortağı ve yatırım alanı olduğuna inandırmaya çalışan ABD hükümetini. Ama aynı zamanda, Reagan ve Thatcher sonrası dönemin “Washington konsensüsü” koşullarında herhangi bir kırılmadan ümitlerini kesmiş muhalefet ve direniş güçlerinin büyük kısmını da şaşırttı – üstelik karşılarında, 20. yüzyılın “devrimci” güçlerini kategorize etmeye yarayan tanımların hiçbirine kolayca yerleştiremedikleri bir isyan gücü vardı: ne (belirgin biçimde) ideolojik, ne (tutarlı biçimde) milliyetçi, ne katı biçimde etnisite ya da ırk merkezli, ne gerilla temelli, ne sekter, ne mesihçi, ne köktenci bir güç. Kar maskeli isyancılar, tüm dünyada insanları hem büyülediler hem şaşırttılar. İktidarın ilk fiziksel tepkisi, Meksika hava kuvvetlerinin Zapatist toplulukları bombalaması oldu; düzen güçlerinin kapıldığı korkunun sembolik düzeydeki ifadesi ise, Chase-Manhattan Bank’in Meksika hükümetini uyardığı, sonradan kamuya sızdırılan muhtıraydı: “[Meksika hükümetinin] ülke topraklarının ve güvenlik politikasının kontrolünü etkin biçimde elinde tuttuğunu kanıtlamak üzere Zapatistleri ortadan kaldırması gerektiği” yazılıydı.[3] Bu iki olay, dünya çapında protestoları tetikledi. “Washington konsensüsü”nde yaşanan kırılmanın küresel düzeyde geri dönüşsüz sonuçları olacaktı. Meksika’da ayaklanmanın ilk iki haftasında yaşanan politik değişimler, gözlemcilere göre, muhalefete son 50 yılda elde ettiğinden daha önemli kazanımlar sağlamıştı.

Yerli ve melez kökenli küçük bir grup gerilla savaşçısı, sonradan EZLN adını alacak Latin Amerika tarzı politik bir militer örgütün tohumlarını atmak üzere 1984’te Chiapas’ın güneydoğusuna gittiğinde, dünyanın geri kalanı “tarihin sonu” adı verilen süreçten geçiyordu. Neoliberal kapitalizm karşısında “başka seçenek yok” (TINA – there is no alternative) diyen, Thatcher ile Reagan’ın ekonomi politikaları etrafında oluşan sözümona “konsensüs”e göre, SSCB’nin dağılışı ve Berlin Duvarı’nın yıkılışı, sadece belirli bir savaşın sonunu değil, genel olarak direnişin sonunu işaret ediyordu.

ABD’de (ve yavaş yavaş Avrupa’da) yürürlüğe sokulup Latin Amerika ülkelerine (ve “küresel güney”in tamamına) dayatılan neoliberal politikalar sonucunda, kamu bütçelerinde ağır kesintiler yapılmış, sosyal programlara ya son verilmiş ya da kaynaklar durdurulmuş, yerli endüstriler özelleştirilmiş, geçimlik ekonomiler ortadan kaldırılmıştı. Bütün bu süreçlere, hem ulusal ekonomilere hem de tüketicinin ruhuna nüfuz etmek üzere tasarlanmış saldırgan piyasa stratejileri eşlik ediyordu. Siyaset alanında devasa ve şekilsiz bir ağ oluşmuştu: Formel politik temsilin yerini, ahlaki boyutu öne çıkmakla birlikte neoliberal düzeni asla sorgulamayan, hararetli seçim ve yasama tartışmaları üzerinden dönen bir ‘siyasi tercih simülasyonu’ almıştı.

Kimilerinin inandığı, kimilerine zorla dayatılan bu “konsensüs”, hiç kuşkusuz, yüzeysel açıdan bile bütüncül değildi, gelgelelim küreselleşmenin temel özellikleri –dünya piyasasının büyümesi ve konsolide olması, telekomünikasyon ve enformasyon teknolojilerinde devrim niteliğindeki ilerlemeler, uluslararası finanstaki yenilikler, eğlence araçlarının sınırsız yayılımı, ve tüm bunların beraberinde getirdiği, düşünce ile eylemdeki öznel bakış açıları ve imkânlar– tüm dünyayı bu gelişmelerin sonuçlarına ve etkilerine açık hale getirmişti. Aralık 1993’te, Meksika’nın en ilerici siyaset analistleri bile, “Latin Amerika’da silahlı mücadelenin bittiğini” ilan ediyordu.

Zapatizm işte bu ortamdan –daha doğrusu bu ortama– doğdu: Sadece Chiapas ve Meksika coğrafyasını kelimenin gerçek anlamıyla değiştirmekle kalmayıp, koca bir iktidar alanının zeminini kaydırarak dünya çapında yeni bir politik hayal gücünün tohumlarını attı. Esteva’nın ifadesiyle “Zapatistler, hiçbir seçeneğin olmadığı bir zamanda, yeni bir seçenek yarattılar”.[4]

Nitekim Zapatizm’in, sonradan küreselleşme-karşıtı ya da karşı-küreselleşme adı verilecek, “hareketler hareketi” olarak da bilinen hareketin çeşitli unsurlarının tohumlarını attığı kabul ediliyor. Bunun gerekçelerinden biri, EZLN’nin en çok değinilen özelliklerinden biri olan, sanal dünyadaki varlığıydı. Kimilerine göre, internet üzerinden geniş kesimlere yayılan ilk büyük küresel eylem, EZLN’nin NAFTA protestosuydu. EZLN’nin, interneti bir mücadele taktiği olarak yaratıcı biçimde kullanmasının ve sık sık düzenledikleri gerçek küresel “buluşmalar”ın, G-8, IMF, Dünya Ticaret Örgütü ve benzeri politik/ekonomik iktidar zirvelerine karşı düzenlenen çoğul ve geniş katılımlı protestoları tetiklediği kabul ediliyor. Bu eğilimin Birinci Dünya’daki ilk büyük tezahürleri, 1998’de Cenova’da düzenlenen “Küresel Eylem Günü” ile –belki de en önemlisi– 1999’daki tarihî “Seattle Muharebesi” olacaktı: Farklı kesimlerden gelen on binlerce insan, DTÖ’nün Üçüncü Bakanlar Konferansı’nı durdurmuş, başarısı ve protesto tarzıyla pek çok benzer eyleme ilham veren bir emsal oluşturmuştu: Prag 2000, Quebec 2001, Cancun 2001, Cenova 2001, Washington 2002.

Zapatistlerin “küresel buluşma” formunun, 1998’de Cenova’da kurulan Peoples’ Global Action/Halkın Küresel Eylemi ağına ve 2001’de Brezilya’nın Porto Allegre kentinde başlatılan Dünya Sosyal Forumu’na da ilham olduğu kabul ediliyor. Meksika’dan ve dünyanın başka yerlerinden yazarlar ve entelektüeller, Zapatizm’in “bu yüzyılın yeni diline öncülük ettiği”ni (Montalban), “insanın ruhunu doyurabileceği en büyük umutların” taşıyıcısı (Saramago) olduğunu söylüyorlardı. “Bütün dünya –sol dünya– yeni bir dilin arayışında,” diyecekti Alain Touraine, “ve hiçbir toplumsal hareket, bu dilin yaratılmasına [Zapatizm] kadar katkıda bulunmamıştır”.

Zapatizm’in, açık bir ideolojik gündemi olmadan bu kadar geniş kesimlerde yankı uyandırma becerisi, "ilk postmodern devrimi” gerçekleştirdiği yolundaki iddialara kaynaklık etti.[5] Sık sık tekrarladıkları yurttaş buluşmaları, geleneksel politika alanlarının dışında politik eylem ve katılım çağrıları, EZLN’ye “yeni bir enternasyonalin silahlı örgütçüsü” gibi nitelemeler kazandırdı.[6] Zapatistlerin, “21. yüzyılda toplumsal ağ-savaşının prototipi” oldukları öne sürüldü.[7] Onların sözlerini internette yayınlayan, dolaşıma sokan ve tercüme eden, dünyanın dört bir yanındaki yüzlerce anonim destekçi, bir anlamda “müellifin ortadan kalkmasını” (Wu Ming) sağladı; partilerin, politikacıların ve medya holdinglerinin siyaset üzerindeki hâkimiyetini kırarak, “elektronik bir muhalefet yapısı”nı (Harry Cleaver) bir tür “açık kaynak mücadele”ye dönüştürdü.

Fakat şunu unutmamak lazım: Bugün hem tepede –askerî, idari ve ticari teknolojilerde– hem de tabanda –toplumsal hareketlerde– yerleşmiş olan geniş ağkurma ve örgütlenme stratejileri, 1994’te henüz tam gelişmiş değildi. Geniş ve etkili taban iletişim ağları ve bağımsız medya kanalları, bugünkü kapasiteye, görünürlük ve erişim düzeyine erişmemişti; internet sunucu ağı [www] popüler imgeleme yeni yeni giriyordu ve çoğu insan elektronik postayı yeni kullanmaya başlamıştı. Zapatist hareketin ilk evrelerinde, hem bir örgütlenme, altüst etme ve itaatsizlik taktiği olarak hem de bağımsız ya da “özgür” medya yaratma stratejisi olarak sanal ortamda yaygın ve geniş mevcudiyetten yararlanabilmesi, aslında pek çok durumda, mücadelenin etrafında oluşan ve birçoklarına göre Zapatistlerin esin verdiği “hareketler hareketi” içinde gelişen dayanışma ağının eseriydi. Bu dayanışma ağının faaliyetleri, bilginin tercüme edilip dolaşıma sokulması için kurulmuş web sitelerinden, “hacktivizm” gibi yeni eylem biçimlerine kadar uzanıyordu – 1996’da CIA’in ve Meksika hükümetinin sayfalarının hack’lenmesi; keza, Çikano kökenli eylemci Ricardo Dominguez’in başlattığı, binlerce kişinin hükümetlerin web sayfalarını aynı anda tıklayarak çökmeye sebep oldukları “sanal işgal eylemi”, ya da “Elektronik Kargaşa Tiyatrosu” gibi. Bu stratejiler, Meksika hükümetinin uzun zamandır ülke içindeki hareketlerle ilgili bilgi akışını kontrol etmesini sağlayan ablukasını ortadan kaldırmış, Chiapas’taki çatışmayı yerel bir mesele olarak yansıtmaya çalışan halkla ilişkiler stratejisi de bu şekilde boşa çıkarılmıştı.

Bir kavramsal sanat formu olarak Elektronik Kargaşa Tiyatrosu. Zapatista Tactical Floodnet

Elbette, internetin daha ilk zamanlarda bu şekilde kullanılması, EZLN Komutan Yardımcısı Marcos’un ormandan toplu elektronik postayla bildiriler göndermesiyle başlamamıştı; dünyanın dört bir yanındaki destekçilerin yaratıcı buluşlarının sonucuydu ve salt bilgiyi yaymanın ötesinde, hem devlet tahakkümünü hem de piyasanın toplumsal etkilerini ve yeniden üretime dönük sonuçlarını altüst etmişti.

Zapatist mücadelenin uyandırdığı etkinin kapsamı ve derinliği, doğrudan yarattığı veya ilham verdiği hareketlerin genişliği ve dayanıklılığı, şu soruyu gündeme getiriyor: Zapatizmin bu kadar geniş yankı uyandırmasının sebebi neydi? Belki de bu en iyi, EZLN’nin iletişim stratejisinin ve kendi hikâyesini anlatıp başkalarına çağrıda bulunma yeteneğinin, ortak bir gerçeklik tarifi ile bir dizi ortak kaygının tüm dünyada yankı uyandırdığı bir döneme denk gelmesiyle açıklanabilir. Zapatistler hem neoliberal kapitalizmin saldırılarının birörnekliğini, hem de mücadelelerin çeşitliliğini görebiliyor ve her ikisini de gündemlerine alabiliyorlardı.

EZLN’nin doğduğu dönem, emek-sermaye çatışmasının küresel düzeyde yeniden yapılandığı bir dönemdi. Küresel kuzeydeki işçilere Keynesçi imtiyazlar sunabilme kabiliyetinin ya da iradesinin azalmasıyla birlikte, sermaye, Bretton-Woods anlaşmalarıyla yerleştirilen düzenlemeleri bozma, işçi sınıfının kazanımlarına ve geçen yüzyılda yerleşen sosyal devlet politikalarından geriye kalan her şeye saldırma yoluna gitti. Bu gelişmelerin, birinci, ikinci, üçüncü dünya olarak kabul edilen tüm ülkelere yayılması, ortak bir düşmanı (neoliberal kapitalizm) hedef alan ve o düşmanı yalnızca belli hakları veya belirli bir kimliği baskı altına almakla kalmayıp her yerde ve herkese karşı küresel bir saldırıyla –Dördüncü Dünya Savaşı– itham eden bir bildirinin ve başkaldırının her yerde ses getireceği zemini yarattı. EZLN’nin bu formülasyonuna verilen kitlesel karşılık –“hareketler hareketi”, “Zapatist diasporası”, “1994 Kuşağı” veya “karşı-küreselleşme ağı” gibi çeşitli isimlerle anılıyor– Zapatistlerin mesajının hem döneme uygunluğunu, hem de herkes için taşıdığı anlamı kanıtlıyordu.

Toplumsal Hareket Kuramı

Toplumsal hareketler üzerine yapılan akademik çalışmalarda, genellikle, geçen yüzyılın mücadelelerini ‘eski’ ve ‘yeni’ hareketler şeklinde ayırma eğilimi söz konusu: Bir tarafa esasen sendikalist, parti yönelimli ‘eski’ hareketler konuyor; diğer tarafa ise, hem hâkim devlet sistemlerinde hem de genel toplumsal normlar ve geleneksel sol politikalar çerçevesinde marjinalleştirilmiş kimliklerin ve kültürel grupların tanınmasını talep eden ‘yeni’ hareketler. Bu çerçevede, ‘eski’ toplumsal hareketler hiyerarşik bir iç yapıyla, ve dava için örgütlenmede birlik sağlamak üzere diğer tüm farklılıkları (en azından şimdilik) ikinci plana atan belirli bir devrimci özne üzerindeki vurgularıyla tanımlanırken, ‘yeni’ toplumsal hareketler tahakküm ve tabiiyet yapılarını sürdürdüğü gerekçesiyle bu stratejiyi reddediyordu. 1960’larla 1970’lerde hareketlerin çoğalması –sadece birkaçını saymak gerekirse, apartheid karşıtı, gey/lezbiyen, transeksüel, çevre/ekoloji, ırk ve etnisite hakları, nükleer karşıtı, AIDS vs.– hem baskıyı hem de direnişi farklı biçimde düşünme ihtiyacına işaret ediyordu.

1980’lerde toplumsal hareket kuramında meydana gelen değişimler, ‘eski’ toplumsal hareket analizleri ile yeni toplumsal hareketler arasındaki ayrım ve süreklilikler açısından ele alınmıştır kimi zaman: modernleşme ve bağımlılık kuramı ile işçi sınıfının ve devrimci öncülerin failliğine dayalı ‘eski’ analizler, sınırları çizilmiş iki ayrı kampın –burjuvazi ve proletarya– çoğul mücadele ve kimlikler tarafından aşıldığı parçalı bir toplumsal ve siyasi alanda doğan yeni hareketlere ilişkin değerlendirmelerle birleştirilmiştir.[8] Büyük ölçüde 1980’lerde gerçekleştirilen (özellikle de Laclau ve Mouffe’a ait) çalışmalara dayanan bu analiz şu hususa vurgu yapar: Mücadele özneleri olarak mobilize olan çoğul kimliklerin açıkça ortaya koyduğu üzere, “sınıf” toplumsal antagonizma konusunda yetersiz bir kategoridir ve hiçbir mücadele öznesi ya da alanı a priori belirlenemez (sınıf analizine atfedilen bir husustur bu). Birçok kişi bu kuramlar arasında adeta bir çapraz döllenme yapılması gerektiğini, hatta tabi oldukları katı sınırlamaların ortadan kaldırılması gerektiğini söylediyse de, belirlenmiş iktisadi aktör ile daha esnek olan kültürel aktör arasında belli bir ayrım ortaya çıkmıştır. Bu ayrımlar –mücadele kimliklerinin çoğulluğu, (kimi feminist, gay/lezbiyen, insan hakları ve kürtaj hakkı kampanyalarında olduğu gibi) bedenin başat önemi, arzulanan toplumsal değişim konusunda yekpare bir görüşün ya da ütopik bir tasavvurun eksikliği gibi konularda– önemli çalışmalara vesile olmuştur olmasına, ama sınıfa karşı kültür paradigması, bu iki kategorinin de derinlemesine kavranamamasıyla sonuçlanmıştır. Kimi araştırmacılar, meselenin kültür ile ekonomiyi karşı karşıya getirmek, hatta kültür ile ekonomiyi birleştirmek olmadığını öne sürmüş, kültürün üretim tarzından ayrı düşünülemeyeceğini vurgulamışlardır; başka “kimlikler” lehine sınıf kategorisinden vazgeçmenin, ekonomik belirlenimciliği ortadan kaldırmaya yaramadığı gibi, ekonomik olanı toplumsal ve kültürel olandan ayıran modeli yeniden ürettiğini savunmuşlardır.[9] Kimileri de, ırk, etnisite, toplumsal cinsiyet, cinsellik gibi pek çok farklı özdeşleşime ve meseleye yönelmenin, işçi sınıfının kompozisyonundaki yenilenmenin yansıması olduğunu savunur; bu bakış açısına göre işçi sınıfı verili bir toplumsal kategori ya da gelir düzeyiyle belirlenen bir kesim değildir, ancak üretim tarzının bağlama özgü biçimde irdelenmesiyle ortaya çıkar, ve sınıfı ırksal, etnik, toplumsal cinsiyete dayalı vs. toplumsal oluşumları üreten tarihsel iktidar yapılanmalarının dışında tarif etmek mümkün değildir.[10] ‘Eski’ ve ‘yeni’ paradigmalarının sınırlarına işaret etmeyi amaçlayan bazı araştırmacılar da, otonomi, kimlik, çevrecilik, feminizm, yerli topluluk hareketleri ve ırkçılık karşıtlığı etrafında verilen mücadelelerin ne yeni ne de emsalsiz olduğuna işaret eder; onlara göre de, toplumsal hareketler zaten hiçbir zaman salt ekonomi temelli “sınıf” mücadeleleri olmamıştır, toplumsal hareket kuramındaki değişim, araştırmacıların siyasi ve toplumsal etkinliğin farklı veçhelerine ilgi duymaya başlamalarının yansımasıdır.[11]

Bu soykütüğe farklı bir gözle bakılabilir, zira asıl mesele, parti siyasetinden kimlik siyasetine geçmek ya da sınıf kategorisinin iktisadi ve sosyolojik yorumları arasındaki fark değil. Yaşanan değişimin altında, devleti merkeze alan (iktidarı ele geçirme veya iktidardan çekilmeye yönelik) taleplerin ya da piyasa temelli (öncelik hakkı ya da korunma) bakış açılarının yerini, teritoryalaşmanın alması yatıyor: Yani, yeni bir tür inhabitance –bir mekânda yaşama biçimi– ve yeni kolektif habituation biçimleri –söz konusu mekânda uygulanan çeşitli pratikler– olarak bir bölgenin sahiplenilmesi.

Bu tür bir sosyal harita sayesinde asıl mesele, mücadele platformu olarak partiyi (ve ona mensup kitleleri) yaratmak ve biraraya getirmek ya da mücadele üssü olarak bir kimliği (ve kapsadıklarını) tanımlamak olmaktan çıkıp, gündelik hayatın yeniden düzenlenmesine yönelik mekânlar yaratmak haline gelir. Refah devleti ve Fordist üretim tarzından neoliberal devlete ve post-Fordist modellere geçilmesiyle beraber, sendikaya dayalı işçi hareketlerinin başlıca araçları olan ve vaktiyle bir dizi talep yoluyla hükümetlerin desteğini kazanmaya yarayan grev ve direniş, devletin aracı rolünü artık üstlenmemesi, hatta böyle bir iddiada dahi bulunmaması sonucunda gücünü yitirir; işçiler kolektif örgütlenmelerinin ana mekânı olan fabrikadan adeta sürülür; artık hiçbir parti, işçilerin talep ettiğine benzer bir duruma geçmek konusunda vaatte bulunmuyordur. Yerinden edilmenin ve teritoryasızlaşmanın etkileri (sermaye çıkışı, endüstrileşmenin ortadan kalkması, iş koşullarındaki güvencesizlik) hiç fabrikada çalışmamış ve proleter özne addedilmemiş olanlar (köylüler, çiftçiler, balıkçılar, avcılar, ormancılar, toprak ve suyla ilgili işlerde çalışarak geçinen diğer insanlar) için de geçerli olmasına rağmen, formel ücret ilişkilerinin dışında kalan bu insanlara, sistemde önemli bir değişime yol açacak unsurlar olarak bakılmamıştır. Başka bir deyişle, sermaye birikimi rejimi değişmiş olsa da, (herkesçe kabul edilmiş, kurumsal) sol’un yapısı değişmemiştir. Evvelce işgücünün esas zafer kazandığı alanların –fabrikalar ve tarlaların– ortadan kalkması ya da yeniden yapılanmasıyla, pek çok hareket zeminini ve gücünü yitirmiştir.

Bu durum karşısında hayatta kalan ya da iyice güçlenen hareketler (örneğin Brezilya’daki Topraksızlar Hareketi, Meksika’daki yeni Zapatistler, Arjantin’deki Piqueteros ve İşsizler Hareketi, Güney Afrika’daki Gecekondu Hareketi, Ekvador ve Kolombiya’daki yerli minga’lar, üretim ve su hakları konusunda El Alto bölgesinde mücadele eden yerli topluluklar ve koka çiftçileri) arasında en önemli ortak temanın yeni bir teritoryalaşma olduğu söylenebilir.[12] Yerinden edilen ya da itibarını kaybeden aktörlerin çoğu, gerek verdikleri mücadelenin etkisizliğini ya da neoliberal devlet tarafından alenen iç edildiğini, gerekse söz konusu mücadelenin topyekûn arzulanan bir hayat sağlamak konusunda aciz kaldığını görünce, özyönetime dayalı alanlar oluşturmaya başladılar. Bunların ilk örnekleri çoğunlukla kırsal girişimler olup genelde toprak temellükleri ya da işgalleri biçimindeydi, ama çok geçmeden bunlar kentsel merkezlerde de ortaya çıktı ve böylece binalar, yapı adaları, mahalleler ve fabrikalar pek çok grup ve topluluk için hayatta kalma ve kendi kaderini tayin hakkı konusunda bir kaynak haline geldi. Devlet-sermaye tahakkümünden ve sömürü ilişkilerinden uzaklaşıp, “habitatın öz-inşası”na[13] geçiş, hem sürekli tetikteki devlet/sermaye güçlerine tabi olmaktan kurtulmanın hem de bir nevi kolektif olarak kendi kaderini tayin hakkı için alan yaratmanın yolu haline geliyordu. Sektörel örgütlenmeden farklı olarak, bu direnme biçimleri doğrudan doğruya üretim tarzına bağlı değildi; Eric Wolf’un 1969’da dile getirdiği gibi “savaş meydanının bizatihi toplum haline geldiği”[14] koşullarda, belli türde yaşam tarzları yaratabilecek sosyal ilişki sistemlerine ya da sosyal örgütlenme biçimlerine dayanıyordu.

Konuşmaya İmkân Veren Mekân ya da Dünyaya Açılan Pencere

Zapatistlerin gerçekleştirdiği “muazzam işler”den biri, kolektif olarak hayatta kalmak, yani gerçek anlamda varoluşlarını sürdürebilmek, diğeriyse maddi direniş koşulları yaratmak olmuştur: yani, kolektif hayatta kalma mekanizmasını (kendi ihtiyaçlarını karşılayarak kendini idame ettirme), bir siyasi mücadeleyle (hem devlet korporatizmine hem de “unutturma yoluyla öldürme”ye karşı kendi kaderini tayin mücadelesiyle) ilişkilendirmek ve böylece de özerkliği kurmak. Bu girişimlere bir üçüncüsü de eklenebilir: dışarıya açılma, ya da karşılaşma.

Teritoryalaşma, Zapatist topluluklarına özerk bir üretim tarzı sağlamış ve böylece kolektif özne olarak kendi seslerini duyurmalarına fırsat tanımıştır. Ama bu ses konuşmaya imkân veren bir mekâna ihtiyaç duyar. Devlet güdümlü sosyal düzeni ve piyasa güdümlü sosyal dolayımı reddettiklerinden, sosyal alana dahil olabilmek için başka bir mekân ve yöntem gerektiğini fark ederler. Seyahatle ve ileri düzey iletişim yollarıyla ilişkili olan para, vize gibi haklara ve ayrıcalıklara sahip olmadıklarından, söz konusu mekânı kendi teritoryalarında inşa etmişler ve böylece hem kolektif bir ses olarak konuşma imkânını elde ettikleri bir yere hem de dünyanın (kendi tabirleriyle “başka dünyaların”) toplanabileceği bir “yuva”ya kavuşmuşlardır. Bunlardan ilkine, Aguascalientes Anlaşması’na atfen “Aguascalientes” adı verilir. Bu anlaşmayla, Emiliano Zapata ve yandaşları Ayala Planı’nı ortaya koyarak, ülkenin lideri Francisco Madero’yu devrimci ideallere ihanet etmekle suçlamış ve yoksulların “toprak ve özgürlük” hakkını ilan etmiştir. Zapatista teritoryasındaki ilk Aguascalientes, Zapatistlerin 1994 Ağustos’unda Guadalupe Tepeyac köyünde gerçekleştirdikleri Ulusal Demokrasi Anlaşması için vazedilmiştir. Söz konusu Aguascalientes, EZLN’nin 6000 katılımcıya hitaben yaptığı ilk konuşmada, ulusal ve uluslararası çapta “sivil toplum”a “ulaştırılmıştır”. 1995’te hareketi ortadan kaldırmak için düzenlenen ve başarısızlıkla sonuçlanan askerî harekât neticesinde, Guadalupe Tepeyac yakılıp yıkıldığında, EZLN imha edilen her Aguascalientes’e karşılık beş yenisini inşa edeceklerini ilan eder. Böylece La Garrucha, Morelia, Oventic, Roberto Barrios ve La Realidad adında beş Aguascalientes çıkar ortaya. Bunlar arasından en ücra yerde olan La Realidad, Lacandon Ormanı’nın derinliklerinde yer alır.[15]

Aguascalientes pek çok ulusal, uluslararası ve yerel toplantıya ev sahipliği yapmıştır. En kapsamlıları arasında 1996’da düzenlenen ve “Intergalactic” diye bilinen Neoliberalizme Karşı Birinci Kıtalararası İnsanlık Buluşması ile 2006 ve 2007’deki “Dünya Halklarıyla Zapatist Halklarının Buluşması” adlı bir dizi toplantı sayılabilir. EZLN 2003’te, Meksika hükümetinin desteklediği Orta Amerika ülkeleri kalkınma projesi Plan Puebla Panama’nın, kendi yaptıkları çalışmanın yanında hiç kaldığını ilan eder: Plan La Realidad-Tijuana (“Real-Ti” diye bilinir) “hiçbir bütçesi, işyeri ve çalışanı” olmayan bir öneri olmasına karşın, “içinde yaşadıkları anda ve mekânda, kendi meşreplerince direnen” insanlarla doludur.[16]

“Real-Ti”nin emperyal bir projeye karşı zekice kotarılmış söylemsel bir karşı çıkış olduğu söylenebilir, ama karşılaşma/buluşma [encuentro] girişimi metaforik değildir. Aracılığı, tecriti ve yabancılaşmayı reddeden EZLN, “aşağıdan” iletişime dayalı başka bağlantılara ve biçimlere can atarak büyük bir özenle muhataplarını değiştirir ve bambaşka eylemlere ve kararlara imkân tanıyacak biçimler ve mekânlar bulmaya çalışır. Uzun ve deneysel bir süreçtir bu. Kimi girişimler başarılı olur ve yankı bulurken kimileri de hüsranla sonuçlanır.[17] Gerçekleştirilen buluşmaların ve başkalarıyla konuşma güdüsünün yarattığı ağlar; fikir alışverişleri, tavsiyeler, maddi kaynaklar, deneyimler ve ilhamlar aracılığıyla Zapatista teritoryasında özerkliğin kurulması için çerçeve sağlamıştır. Kaldı ki “eski”nin çatlaklarında serpilip gelişen ve yeni’nin sınırlarını genişleten bir inşayı ve ilişkiyi idrak etmemizi sağlayan da bu çerçevedir. Söz konusu buluşmalara en önemli özelliğini kazandıran şey, başka kaynaklardan gelen birlik beraberlik duygusu ya da Zapatista teritoryasının içinden doğan ilham değil (gerçi her ikisinin de önemli unsurlar olduğu aşikârdır), iyi kötü beraber yaşanacak yaşam düzenlemeleri için başka imkânlar yaratmaya yönelik samimi girişimlerdir.

Zapatista teritoryasındaki buluşmaların, adeta öbür dünyaya özgü bir havası olmuştur her zaman. Bunun bir sebebi de, belli türden insanları Chiapas’a çeken, “başka bir dünya” inşa etme siyasetidir. Zapatistler, yerleşiklik kazanıp farklı yönlerde gelişen bir dizi mücadele ve buluşma usulü sayesinde itibar kazanmıştır, ki en önemlileri de Dünya Sosyal Forumu ve G-7 (artık G-8 ve G-20) toplantılarına karşı küresel çaptaki neoliberalizm karşıtı gösterilerdir. Kimileri bu buluşmaları, bir zirveden diğerine koşan jet sosyetenin, hiç kimseyi temsil etmeksizin istediği yere seyahat edecek zamanı ve parası olan, orta sınıf genç ‘aktivistler’in gözdesi olmakla eleştirmiştir. Hiç şüphe yok ki Zapatista buluşmaları jet sosyeteden, maceraperestlerden ve “devrimci turistlerden” payını almıştır almasına, ama esasen belli bir çeşitlilik içerir: Bu insanlar arasında, medeni haklar mücadelesinde ya da 60’larla 70’lerin radikal hareketlerinde deneyim kazanmış, yahut revaçtaki solcu siyasi akımlardan yabancılaşıp Zapatistlerin farklı diline vurulan, ABD’nin ve Meksika’nın diğer yerlerinden gelen yaşlı eylemciler vardır; tek başına militanların ya da gerilla çetelerinin değil, bütün bir Chiapas topluluğunun giriştiği siyasi eylemlerin cazibesine kapılan, Meksika’nın dört bir yanından gelen aileler vardır; Chiapas kırsalının farklı yerlerinden gelen ve herkesçe makbul görülen özerk bölgelere ulaşmak için ellerindeki son imkânları kullanmış çiftçiler vardır; ABD’den gelen farklı etnik gruplar; özellikle Avrupa ve Meksika şehirlerinden olmak üzere, “alt kültüre mensup” ya da marjinalleşmiş gençler de vardır. Bu durum, öncelikle görsel açıdan şaşırtıcı bir etki bırakır: yan yana duran pembe apaçi saçları ile siyah örgülü saçlar, deri pantolonlar, örgü etekler; gençler ile yaşlılar, din adamları ve sivil kilise görevlileri ile punklar ve metalciler; sütlü kahvelerin ve koca koca fasulye kazanlarının başına toplanmış ya da derme çatma inşa edilmiş oditoryumların düz banklarında sıkış tıkış oturan insanlar. Farklılık konusundaki klişeler için elverişli bir sahnedir bu, ama söz konusu insan karışımının inkâr edilemez bir etkisi vardır. Bu durum, ortak bir amaç ve mekândan –dosdoğru siyasi bir şekilde anlaşılamayacak yepyeni bir ortak tarihten– kaynaklanır kısmen: ortak kahramanlar (mücadelenin şehitleri), ortak hikâyeler (Don Durito ve İhtiyar Antonio efsaneleri, Marcos’un edebi karakterleri), yeni bir kolektif hafıza (bir dizi buluşma ve bildiri, saldırı ve savunma anları, zaferler ve trajediler) ve siyasi mahkûmları kurtarmaya, askerî kuşatmaları ortadan kaldırmaya ve uluslararası ölçekteki kârlı iş anlaşmalarını alaşağı etmeye yönelik mücadele anlarından oluşan bir tür yolculuk. Bu soyağacı sadece Zapatista teritoryasında değil, dünyanın dört bir yanındaki noktada anbean kurulmuştur, zira buluşmalar artmış ve Chiapas’ta özerkliğin inşası sürecine tanık olanlar dünyaya yayılarak adeta bir tür Zapatista diasporası oluşturmuştur. Direnişteki Özerk Zapatista Bölgeleri’nin ortaya çıkışına hem yardımcı hem tanık olan, işte bu siyasi nesildir.

Kaynak: Mara Catherine Kaufman’ın, 2010’da Duke Üniversitesi Kültürel Antropoloji Bölümü’ne sunduğu “We Are from Before, Yes, but We Are New: Autonomy, Territory, and the Production of New Subjects of Self-government in Zapatismo” başlıklı doktora tezinden seçilmiş bölümler.

[1] Lacandon Ormanı’ndan Birinci Bildirge.

[2] Meksika Devrimi sırasında, ilk Zapatistler Güney Kurtuluş Ordusu’nun lideri Emiliano Zapata’nın meşhur sloganı.

[3] “Mexico Political Update”, Chase Manhattan’ın Gelişmekte Olan Piyasalar Grup Raporu. 13 Ocak 1995. Rapor metnine şu adresten ulaşılabilir: http://www.eco.utexas.edu/faculty/Cleaver/chiapas95.html

[4] Gustavo Esteva,.Celebracion del Zapatismo (Oaxaca: Ediciones !Basta!, 2005).

[5] Roger Burbach, “Roots of the postmodern rebellion in Chiapas”, New Left Review, no. 205 (1994): 113-124.

[6] Midnight Notes Collective, Auroras of the Zapatistas: Local & global struggles of the fourth world war, (Brooklyn, NY: Autonomedia, 2001).

[7] Harry Cleaver, “Computer-linked social movements and the global threat to capitalism”, http://www.eco.utexas. edu/faculty/Cleaver/polnet.html.

[8] Arturo Escobar ve S. E Alvarez, The making of social movements in Latin America: Identity, strategy, and democracy (Boulder: Westview Press, 1992).

[9] M. Denning, The cultural front: The laboring of American culture in the twentieth century (New York: Verso Books, 1998).

[10] Ernest Mandel, Late capitalism, çev. Joris de Bres (Londra: NLB, 1975); A. Touraine, S. Aronowitz ve M. Godzich (Return of the actor: Social theory in postindustrial society (Minneapolis: University of Minnesota Press, 1988).

[11] Richard G. Fox ve Orin Starn, Between resistance and revolution: Cultural politics and social protest (Rutgers: Rutgers University Press, 1997).

[12] Raúl Zibechi, Autonomías y emancipaciones: América Latina en movimiento (Mexico: Bajo Tierra Ediciones, 2008).

[13] Raúl Zibechi, a.g.e..

[14] Eric Wolf, Peasant wars of the twentieth century (New York: Harper & Row, 1969).

[15] Dünyanın başka yerlerinde –örneğin Meksiko’daki Özerk Meksiko Üniversitesi’nde ve İspanya’da Madrid’de– özerk alanlar olarak pek çok “Aguascalientes” kurulmuştur.

[16] Tasarılarına “ulusalcı” bir hava vermemek için ve ayrıca yeni bir dünyanın kurulmasına katkıda bulunmak amacıyla EZLN, Amerika kıtası için “Plan Morelia—Kuzey Kutbu”, Orta ve Güney Amerika için “Plan Garrucha-Tierra de Fuego”, Avrupa ve Afrika için “Plan Oventik-Moskova”, Asya ve Güney Pasifik için “Plan Roberto Barrios-Yeni Delhi” adlı tasarıları ortaya atmıştır.

[17] Örneğin 2002’nin sonlarında İspanyol hükümeti ile Bask bölgesi arasındaki çatışmada arabuluculuk yapmaya yönelik olan ve olumsuz tepkiler alan öneri. Bkz. www.ezln.org.mx sitesinde 7 ve 29 Aralık 2002 ile 9 Ocak 2003 tarihli EZLN bildirileri ve http:steri//lahaine.org/paisvasco/respuesta_eta_ezln.htm sitesinde ETA’nın 1 Ocak 2003 tarihli cevabı.

0 notes