#schilderkunst

[twafordizzy]

NL-4K-J

Joseph Jesserun de Mesquita (1865-1890, Amsterdam) werd maar 25 jaar en toch was zijn invloed op zijn tijdgenoten groot. Joseph fotografeerde vooral. Niet zoals toen gebruikelijk geregisseerd en geënsceneerd, maar losser. Het vasteleggen van een bestaand moment, zoals deze groepsfoto waarop we tijdgenoten en kunstenaars Willem Witsen, Willem Kloos, Hein Boeken en Maurits van der Valk zien. Die…

[toosvanholstein]

Twee koppen, één boek, drie versies

Nice, twee koppen eraf, één boek, drie versies, acht nieuwe steendrukken, een aantal prosecco-flessen, veel gesprekken en ten slotte een aantal uren bijslapen. Het resultaat van maanden voorbereiding. Hoe dat zit? Lees deze blogaflevering van TOOS&ART.

De kop is eraf. Zo heet dat dan. Twee koppen zelfs. Figuurlijk gesproken natuurlijk. Hier wat illustraties van kop één. affiche bij de expositie in galerie Quadrige bezoekers bij de opening van de expositie De start van mijn expositie in Galerie Quadrige in Nice op vrijdag 20 oktober (zie blog van vorige week) en de publicatie van mijn livre d’art ‘Toos van HOLSTEIN, L’Art au Carré’. Dat kon…

[bartwatching]

Zojuist gezien de Vermeer tentoonstelling @rijksmuseum #Amsterdam met 28 van de 37 Vermeers #vermeer #amsterdam #tentoonstelling #rijksmuseum #knst #art #schilderkunst https://www.instagram.com/p/Cp57ATaNqokJq5mdO1FZhsYvI-546bUtieuJQU0/?igshid=NGJjMDIxMWI=

[chantalvdreijden]

🎼Multicolor🎶 #song #music #muziek #tulip #tulips #tulp #tulpen #painting #painted #schilderkunst #schildering #artwork #artoutside #buitenkunst #lovephotography #photographer #photography #fotografie #fotograferen https://www.instagram.com/p/CofGaJyopAV/?igshid=NGJjMDIxMWI=

[dutchjan]

February 08, 2023

[artalert1]

Art ALERT November 2022 Wie - Wat - Waar #artalert1 #heerenveen #museum #expo #schilderkunst (bij Museum Belvédère) https://www.instagram.com/p/ClwhuZYoGZK/?igshid=NGJjMDIxMWI=

[jurjenkvanderhoek]

SCHILDEREN IS EEN VORM VAN HERKENNEN

In “Waarom een schilderij werkt” ontleedt Jurriaan Benschop eerst de kunstenaar alvorens hij voor mij het kunstwerk analyseert. Hij begeeft zich in het atelier, het heilige der heiligen waarin de kunst ontstaat. En spreekt met de maker om hiermee en daarna zijn of haar werk te begrijpen. Te kunnen begrijpen. Want ken je de man of vrouw achter het werk, of beter weet je waarom hij of zij dat zo heeft laten ontstaan, dan gaat in dit geval het schilderij leven en kan het werken. Maar ook moet je volgens Benschop spreken en discussiëren met medekijkers om het werk van de kunstenaar te interpreteren. Vragen stellen, standpunten bediscussiëren om tot een houding door te dringen. Een schilderij werkt altijd, maar niet voortdurend heeft het invloed op allen die het zien. Je kunt een schilderij ondergaan, er naar kijken, het observeren en beschouwen. Maar dat wil niet zeggen dat het voor jou gaat werken, dat het aanslaat. De beweging moet van beide kanten komen. Zowel het schilderij als de kijker moeten er moeite voor doen om tot elkaar te komen, elkaar te ontmoeten. De schilder heeft daarin voorwerk gedaan. Op welke manier dat hoe en waarom waartoe leidt onderzoekt Benschop in zijn boek.

Hij bespreekt vooral de hedendaagse kunst. Met een voorkeur voor het abstracte idioom, omdat daarin het ervaren en de emotie de meeste invloed hebben. Een landschap of stilleven, een portret of stadsgezicht, die zie je maar onderga je niet. Je kijkt naar iets wat zichtbaar is en in die zin werkt het schilderij zoals het zou moeten doen. De schilder heeft die plek op aarde of deze mens in de wereld, dat potje en dit bosje bloemen, deze straat, zo neergezet dat het werkelijkheid is. Maar het laat niets over aan de verbeelding. Om een abstract schilderij te doorzien moet de kijker meer zijn of haar best doen. Er wordt beroep gedaan op de verbeeldingskracht, het inlevingsvermogen. Die verbeeldingsruimte moet de kijker ook krijgen om het kleurvlak te doorzien.

Schilderen is een vorm van herkennen, dat inzien gebeurt in een flits. Het is er opeens, plots begrijp je wat je maakt en wat je ziet. Dat geldt voor de maker zowel als voor de kijker. Want voor de maker zowel als voor de kijker moet een schilderij werken wil het kloppen. Maar de bron van die herkenning is niet direct te benoemen. De woorden om dat te omschrijven zullen de kern net niet nooit raken. Want, citeer ik Lara de Moor vanuit het boek, “schilderen staat in essentie voor de mogelijkheid een atmosfeer te scheppen waar je met woorden niet bij kunt, een zowel mentaal als emotioneel geladen ruimte die verder geen rechtvaardiging behoeft.” Het zien van een schilderij is iets anders dan het praten erover. Want woorden beschrijven niet dat waar beelden kunnen verbeelden. Schilderen gaat over kijken en zien. Hoe meer ik kijk, des te meer details er aan de oppervlakte verschijnen en hoe verfijnder het schilderij voor mijn ogen wordt. Het schilderij gaat voor mij werken.

Het kunstwerk werkt in mijn waarneming en beleving. Het krijgt een plek in mijn leven en beleven. Als ik volgens Benschop de sporen, prikkels en overwegingen die in het kunstwerk zijn opgeslagen interpreteer, dan komt het werk tot leven en belandt het in een andere sfeer, een hogere dimensie zou je kunnen zeggen. In het schilderij wordt de driedimensionale wereld gevangen in twee dimensies. Het geeft een beeldrealiteit, waarin dingen samen komen die daarbuiten niet zo zijn aan te treffen. Een schilderij heeft een eigen werkelijkheid, een sfeer waardoor het een ontsnapping biedt.

Het schilderij begint met observeren, het kijken dan naar iets dat opvalt. Het is niet belangrijk of de kijker de aanleiding ervan herkent, de drijfveer erin vindt. Het gaat om het directe effect dat het schilderij heeft, om het pre-verbale. De gedachte die aan een omschrijving voorgaat, een indruk die al is gemaakt nog voor een woord opkomt. Schilderen is transformatie. De driedimensionale ruimte wordt tot tweedimensionaal beeld. Gedachte wordt beeld, woord krijgt vorm. Belangrijk is dat er een punt van herkenning is. Om het ervaren van iets dat misschien niet eerder letterlijk zo werd gezien, maar toch bekend voorkomt of in stemming een snaar raakt.

Voor diverse gesproken kunstenaars in het boek is Monet als schilder een voorbeeld. Bij hem ging het in het schilderij er niet om hoe het was, maar hoe hij het zag, en hoe het zich op een specifiek moment voordeed met het licht dat bij dat tijdstip van de dag paste. Die atmosferisch, gekleurde waarneming werkt omdat het een gevoel vertegenwoordigd. Want het wezenlijke moment van de kunst vindt plaats in het hoofd. Het is niet het medium, de verf op het doek, maar de spanning van een idee of inzicht die het kunstwerk leven geeft.

“Bij schilderkunst hoort een lichaam dat het maakt, bij een schilderij hoort huid en oppervlak, een kleur die aan idee ontsnapt”, schrijft Benschop in zijn boek. “Het bijzondere aan een schilderij is nu juist dat het een plek is waar het conceptuele kan samenkomen met zintuiglijke kwaliteiten. Het beeld komt op de maker toe, meer dan het wordt gecomponeerd. Dan moet het nog uitgevoerd worden, maar eerst moet het beeld gezien worden.”

Sommige schilderijen werken als grond onder de voeten, ze zijn geaard. Andere werken eerder luchtig, de ruimte wordt door kleur en geest bepaald. Kleur roept een ruimte op, een herinnering aan landschap bijvoorbeeld, aan water, aan lucht. Maar niets is uiteraard letterlijk in het schilderij aanwezig – het is slechts modder aan een kwastje, laagjes verf op linnen. Het gaat om de afbeelding, het gaat om directe kleurwerking en verbeelding.

Weet ik na het lezen van het boek nu waarom een schilderij werkt? Ik ken nu de achtergronden, de motieven – het hoe en waarom een schilderij is ontstaan. Benschop heeft voor mij de grond bepaald, het leven vast gesteld. De afbeelding en de figuratie uitgeplozen. Het medium aangewezen, de bedoeling achterhaald. Niet door zijn eigen woorden er tegenaan te zetten, maar de gedachten van de kunstenaars erover te achterhalen. Ik weet nu hoe een en ander in elkaar steekt, maar of het schilderij werkt bepaal ik zelf. Het is als smaak, ik vind iets mooi of niet. Het schilderij kan voor een ander werken, maar voor mij lui en futloos aan de wand hangen. Vast staat dat Jurriaan Benschop met zijn “Waarom een schilderij werkt” een standaardwerk heeft afgeleverd om de kunst beter te begrijpen door de kunstenaars te kennen. Het boek is met zijn tekst en tal van kleurenreproducties een reclamefolder of reisgids voor een vervullend bezoek aan een museum voor hedendaagse kunst.

Waarom een schilderij werkt. Jurriaan Benschop. Onderzoek naar de veelvormige schilderkunst van onze tijd. Uitgeverij Van Oorschot, 2022.

Waarom een schilderij werkt · Uitgeverij Van Oorschot

[kunstmarktplein]

| KUNST KIJKEN | KUNST KOPEN | KUNSTMARKTPLEIN | Portret (Ina Morren) ----- Portret van een vrouw Afmeting: 80 x 60 x 6 cm Prijs: € 495 #kunstkijken #kunstkopen #kunstmarktplein #kunstmakrtplaats #interieuridee #kantoorkunst #portret #schilderkunst #werkaandemuur #genietenvankunst #kunstmarkt https://www.instagram.com/p/CggiUHOKDZg/?igshid=NGJjMDIxMWI=

[bal-bullier]

Cian Yu Bai

One Day in the Picnic (2015)

[pazzesco]

The Girl With The Pearl Earring is a singular painting in Vermeer’s work. What is today Vermeer’s most famous work had once long been forgotten. The oil on canvas was only rediscovered in 1881 when art collector Arnoldus Andries des Tombe bought it at an auction and donated the portrait to the Mauritshuis in the Hague after his death.

The Procuress, 1656, by Johannes Vermeer

View of Delft, 1660, by Johannes Vermeer

Vermeer’s works were mainly female portraits, except for two urban landscapes, as well as two allegories. He drew inspiration from the daily life of Dutch society, especially the middle class of the 17th century. Vermeer’s View of Delft is probably the most memorable cityscape in 17th-century art. It is not a typical landscape with rural motifs, it rather shows an outdoor sight of the town.

The Milkmaid, 1660 by Johannes Vermeer

Vermeer was a master at using light to enhance the mood and character of his images. Here, for example, he differentiated light on the rear wall to enhance the figure's three-dimensionality. He juxtaposed the bright yellow of the milkmaid's right shoulder to the shaded portion of the wall, while placing her shaded left shoulder against a bright backdrop. He then painted a white contour line along this shoulder to accentuate the figure's strong silhouette.

The Art of Painting, 1668 by Johannes Vermeer

The Art of Painting (Dutch: Allegorie op de schilderkunst), also known as The Allegory of Painting, or Painter in his Studio.

Many art historians think that it is an allegory of painting, hence the alternative title of the painting. Its composition and iconography make it the most complex Vermeer work of all. After Vermeer's Christ in the House of Martha and Mary and The Procuress it is his largest work.

Details of 'Allegory of Painting', or 'Painter in his Studio'

Christ in the House of Martha and Mary (Dutch: Christus in het huis van Martha en Maria), 1655 by Johannes Vermeer.

[garadinervi]

Willem Sandberg, Poolse schilderkunst van nu, Stedelijk Museum Amsterdam, 1959 [David Cabianca/Flickr. Design Reviewed, Bradford]

[twafordizzy]

De informele kunst ontwikkelt zich in het na-oorlogse Europa

De informele kunst ontwikkelt zich in het na-oorlogse Europa

In het na-oorlogse Europa dreunt de verwoesting van de Tweede Wereldoorlog door. Menselijke waardigheid en joods-christelijke normen hebben meer dan een knauw gekregen. Datzelfde gold voor opvattingen over wat kunst vermag. De traditionele schilderkunst kreeg kritiek. Maar juist de kunst leende zich voor het herwinnen van vrijheid. In de kunst mag je onafhankelijkheid verwachten. En zijn emoties…

[victorysp]

 King Willem-Alexander attended the Royal Prize for Painting 2023 (Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2023) in the Royal Palace Amsterdam. October 5, 2023.

Three young artists, Bobbi Essers, Ricardo van Eyk and Thierry Oussou, were awarded and each receive an amount of 9,000 euros.

📷 Royal House of the Netherlands

[dutch-and-flemish-painters]

attributed to Hendrik Pothoven - Portrait of Johannes le Francq van Berkhey -

Hendrik Pothoven (25 December 1725 – 29 January 1807) was an 18th-century drawer and painter from the Northern Netherlands.

According to the RKD he was a pupil of Frans de Bakker and Philip van Dijk. He was a follower of Frans van Mieris and Adriaen van de Velde; he is best known for his portraits, landscapes, and engravings. He worked in his native Amsterdam until 1764, when he moved to The Hague, where he later died.

Johannes le Francq van Berkhey (1729–1812) was an 18th-century painter, scientist, physician and poet from the Dutch Republic.

He was born in Leiden. According to Roeland van Eynden and Adriaan van der Willigen in their dictionary of artists known as Geschiedenis der vaderlandsche schilderkunst, he was a pupil along with Petrus Camper of the genre painter Louis de Moni. His grandfather was an art dealer in Leiden and brought him up after his father died.

According to the RKD he is known as an illustrator and author, and was a pupil along with Petrus Camper of the painter Carel Isaak de Moor. He is best known for his illustrations of natural history objects. According to his author page in the DBNL, he is known for his Natural History of the Netherlands in 4 volumes which he wrote from 1769 to 1776. He died in Leiden.

[joostjongepier]

Wat?   Zelfportret (1908), Portret van Émile Bernard (1897), Reizende muzikant in Rouen (1891), Tegenover de Moulin Rouge (1890), Bloedende Christus (1911), De kardinaal (1912) [en ter vergelijking: Portret van Nino de Guevara door El Greco (ca. 1600)], Het Anker (De kluizenaar) (1907), Spaanse boeren (1905), De danseres (1912), Buste van een picador (1910) en Het slachtoffer van het feest (1910) door Ignacio Zuloaga Waar?   Tentoonstelling Mythos Spanien – Ignacio Zuloaga 1870-1945 in Bucerius Kunst Forum, Hamburg

Wanneer?   5 maart 2024

In samenwerking met de Kunsthalle Múnchen ontwikkelde het Bucerius Kunst Forum in Hamburg de tentoonstelling Mythos Spanien, gewijd aan de Spaanse schilder Ignacio Zuloaga (1870-1945).

Zuloaga werd in 1870 geboren in Eibar in Baskenland. In 1889 of 1890 trok hij naar Parijs, het toenmalige wereldcentrum van de kunst. Ook later zou hij nog regelmatig naar de lichtstad terugkeren. De jonge Zoluaga was bevriend met kunstenaars, musici en schrijvers. Zo deelde hij een atelier met Paul Gauguin, was bevriend met Auguste Rodin en ging  samen met Maurice Ravel op reis. Als je de schilderijen uit deze Parijse periode bekijkt, zie je een jongeman die nog op zoek is naar zijn eigen stijl. Zijn werk toont invloeden van naturalisme, impressionisme en symbolisme. Drie schilderijen die naast elkaar aan dezelfde muur hangen, laten de variatie in zijn stijlen zien: een muzikant in Rouen, een portret van collega-kunstschilder Émile Bonard en een dame van lichte zeden in een café. Dit laatste schilderij vind ik zelf heel interessant. Op het eerste oog zien we een keurig geklede dame, zittend  aan een tafeltje bij het raam. Eind negentiende eeuw was het allesbehalve gepast voor een dame om alleen in een café te zitten. Het gaat dan ook hoogstwaarschijnlijk om een prostitué die wacht op een nieuwe klant. De stoel naast haar is uitnodigend leeg. Het raam kijkt uit op de Moulin Rouge, een plaats waar het vermaak op zijn zachtst gezegd enigszins seksueel gekleurd was.

Parijs bracht de kunstenaar niet waar hij naar zocht. Hij wilde Spaans schilderen. Dus keerde hij terug naar zijn vaderland. Spanje was ooit een wereldmacht was geweest, maar was nu zijn laatste koloniën kwijtgeraakt en was op zoek naar een nieuwe identiteit. Zuloaga droeg hieraan bij door typisch Spaanse thema’s te schilderen. Hierbij ging het niet altijd om een weergave van Spanje zoals het daadwerkelijk was. De kunstenaar greep terug op ‘Il siglo de oro’, de gouden eeuw van de Spaanse schilderkunst met schilders als Velazquez en El Greco. Hun invloed is dan ook terug te vinden in zijn werk.

Een interessant deel van de tentoonstelling is gewijd aan het religieus erfgoed van Spanje. Zijn kruisiging is bijzonder opmerkelijk. We zien hier namelijk niet, zoals in de kunstgeschiedenis gebruikelijk is, Jezus aan het kruis, met naast hem Maria en Johannes. We zien een daarvan afgeleid Spaans ritueel. Jezus is vervangen door een beeld van Christus aan het kruis. Dat beeld is, zoals in de Spaanse traditie al sinds de contrareformatie gebruikelijk is, hyperrealistisch. Het bloed gutst over het lichaam van de gekruisigde. Van de priester links kun je je afvragen of zijn gedachten wel bij het ritueel zijn. De andere aanwezigen vormen nauwelijks een groep. Het zijn losse individuen die elk op hun manier deel van de scène uitmaken.

Ook De kardinaal is geen doorsnee portret van een reële kardinaal. De afgebeelde persoon is een van Zuloaga’s favoriete modellen. Zijn ingevallen wangen en stoppelige baard stralen niet bepaald gezag en waardigheid uit. Hoewel je in eerste instantie denkt dat de kardinaal in een landschap zit, blijkt dat een illusie. Een gordijn en een tafeltje maken duidelijk dat we tegen een toneeldoek aankijken. Het hele tafereel is in scène gezet, als door een regisseur. Het schilderij grijpt duidelijk terug op een bekend werk van El Greco: Portret van Niño de Guevara. De inquisiteur is hier vervangen door een eenvoudige landarbeider. Een grappig detail is dat het brilletje dat El Greco’s kardinaal op de neus heeft, bij Zuloaga in de hand wordt gehouden. Wellicht is het schilderij een parodie op het werk van de zeventiende-eeuwse meester, maar waarschijnlijker is dat Zuloaga een eerbetoon wil brengen aan de door hem zeer bewonderde kunstenaar.

Voor wie nog mocht twijfelen aan de invloed van El Greco op de kunstenaar die in deze expositie centraal staat, moet maar eens goed kijken naar Der Anachoret (Der Einsiedler). Het slungelige, maniëristisch weergegeven lijf en de extatische blik van deze kluizenaar zou op een tentoonstelling van werk van El Greco niet misstaan.

In 1898 trok de schilder naar Segovia. Daar schiep hij veel van zijn belangrijkste werken: schilderijen van het karige rauwe landschap en zijn archetypische bewoners.

Naast de katholieke religie behoren ook de flamenco en het stierengevecht tot het Spaanse culturele erfgoed dat Zuloaga uitbeeldt. In Sevilla nam hij zelf deel aan stierengevechten. Misschien wel het meest indrukwekkende schilderij van deze tentoonstelling toont geen moedige toreador of jonge stierenvechter met veel bravoure. Het werk laat een vermoeide oude picador (een met lans uitgeruste hulp van de toreador) zien. De man rijdt op een mager paard. Ook het paard lijkt moe en zijn gang sjokkend. Beiden zitten onder het bloed. De achtergrond is duister en onheilspellend. De zaaltekst trekt een vergelijking met Don Quichotte en zijn paard Rosinante. De verslagen ruiter zou symbool staan voor de positie van Spanje, dat in 1898 de laatste van zijn koloniën, en daarmee zijn plek op het wereldtoneel, verloor.

[maleneart]

Marije Gertenbach

Mouth,hand,feet,empty 2023, acrylic on burlap 200x250

Nominate Koninklijke prijs voor vrije schilderkunst