#zoo-ika

[scookart]

Zoo-ika is here!

It's a little suika-like I made with my friend, @mayakern! You can play it now on itch.io! Play it in your browser (mobile supported!!) or download it for windows.

Have fun, y'all~

[funwalker]

I'm glad I spent the extra time to make Zoo-ika accessible on both mobile and desktop. I know it's not perfect, but I'm pretty proud of how it turned out.

I put a lot of work into the UI so that people could play it how they like because it really bugs me when I play games where somethings can be controlled one way but not others (like console games where you can only navigate menus with the dpad even though you use the joystick for the rest of the game and vise versa).

It's just a silly little free game and I definitely spent way too much time on it, but it makes me happy that people seem to appreciate the extra work I put into it. uwu <3

Also wow I did not expect this many people to play it! It had over 600 in-browser plays in the first hour. @_@

I thought there would be like... Maybe 50... Total. Haha

[clockworkbanana]

Oh my goodness gracious time flew and suddenly it's 34 minutes later, that was so fun, SO CLOSE TO THE FINAL REVEAL ;___;

zoo-ika is here!!

at long last the silly little suika-like my friend @scookart and i made is ready to play!! it’s free to play on your browser, no ads, just cute animals and fun!!

[beelzeblogging]

Not bad for a first time. I appreciate being able to hold different animals to swap out for later. The suika games I've played before normally just have a 'shake' option.

[drhoz]

This endemic species takes its scientific name from the stars! Do you know why? Ectotherm keeper Seth takes us into Te Pō / The Night habitat as he feeds the Zoo’s giant kōkopu and tells us more about this species – which, like most of our freshwater fish, is only found in Aotearoa! Unfortunately, giant kōkopu are declining in the wild due to habitat loss and degradation, and competition with introduced trout. They’re also one of six species harvested as ‘whitebait’ – where fish are harvested as fry each spring - a practice which may also impact on populations locally. This is why we support the urgent restoration of New Zealand’s wetlands and advocate for well-managed sustainable fisheries for whitebait. Auckland Zoo is backing the giant kōkopu for Fish of the Year | Te Ika o Te Tau to spread awareness for these beautiful ika! Lend your support by voting here - https://www.mountainstosea.org.nz/fish. Voting closes 31 March.

[piecesofmylife]

Minggu pagi, 27 Ramadhan 1445 H.

Seminggu kebelakang, rasanya badan kretek-kretek banget, agak batuk dan sempet kejebak kemacetan cinere-buncit 3 jam. Bener2 rasanya ga enak badan, sampai di kantor cuma menggigil aja, memutuskan cek darah, hamdallah aman. Saat itu H-1 jadwal saya haidh. Sempet kepikiran, apa hamil.. karena memang 2 bulan ini sudah ikhtiar bismillah mulai program. Dan udh lepas IUD dari agustus thn lalu. Saya ga tau ini kepengennya saya aja atau gimana, tp pas konsul sm mba ika, baiknya ditunda dahulu. Sampai akhirnya saya dan suami sepakat, bismillah.

Jumat siang, saya ngeflek coklat. Saya pikir, oh saya mungkin haidh. Yasudah saya buka puasa, eh tp udh hari kedua dan ketiga ga keluar haidh lagi.. itu sudah h+2 jadwal haid saya. Sempet sedih krn malam 27 blm bisa optimal krn saya pikir saya haidh. Paginya saya deg2an parah, krn ternyata ga keluar darah lagi. Saya buru2 ke alfamart beli testpack, beli yg murah aja krn pikir saya, saya ga mau berharap banyak.. khawatir kecewa. Saya mulai test pack, ditunggu 2 menit, hasilnya samar!

Dulu pas hamil arfa, persis spt ini.. samar:") masyaAllah tabarakallah. Saya gabisa berkata apa2.. ya Allah, mudahkanlah. Suami saya juga suppport, doa2 saya rasanya didekatkan sm Allah. Saya bersyukur sekali. Bismillah bismillah.

Hari berjalan, awalnya kepingin segera ke obgyn untuk memastikan kehamilan, tp berhubung mepet lebaran, says pikir ditunda saja periksanya habis lebaran, vitamin pun cuma minum asam folat sisa ngambil dr kantor.

Saya exited sekali, di otak saya, bismillah saya akan jaga baby ini. Saya juga sudah sounding ke arfa kalau ada dedek bayi di perut bunda. Saya kasih tau teman2 kantor terdekat saya.. dan saya masih euforia dgn kehamilan saya... saya sampai download 3 aplikasi untuk ngebandingin aplikasi mana yg paling bagus.

Saya juga senyum2 sendiri membayangkan ada janin lagi di perut saya yang akan membesar...

Kebetulan saat itu, saya di berat badan terendah saya, BMI sudah hampir 24. Ya, bisa dibilang cukup berhasil program diet 8 bulan (memang salah satunya diet ditujukan untuk persiapan hamil). Pokoknya saya bener2 berusaha prepare yg bisa di prepare. Udh kepikiran juga ngidam, harus lebih hati2 dan akan menghindari olahraga yg jingkrak2.

Hari lebaran datang, hari pertama, kedua silaturrahmi saja seperti biasa. Rasanya juga ga capek2 banget.. ya standar aja.

Sampai di hari ketiga, Jumst kemarin. Tiba2 saja ada flek coklat setitik. Saya pikir, saya cukup istirahat. Eh ga taunya makin banyak sampai satu pembalut hampir penuh. Kata suami saya, gapapa.. gapapa.. ia menenenangkan. Walau khawatir, saya ttp berusaha positif thinking. Siangnya, keluarga suami ada acara di sentul. Flek sudah ga keluar sama sekali.. saya menikmati perjalanan.. jalan2 ke mini zoo dan ajak arfa main.

Keesokan harinya, dr sentul langsung ke daerah taman anggrek. Jalan lumayan jauh tp masih oke lah, ga yg capek gimana-gimana. Tp pas saya ke toilet, DEG, Flek lagi setitik. Di detik itu saya mau nangis, tp kata suami saya gapapa.

Akhirnya keliling mall, sampain di penginapan, flek saya semakin banyak. Sampe saya minta pembalut sm nida. Saya nangis ga karuan, saya takut kehilangan calon bayi saya. Dan suami saya bilang, gapapa. Kalaupun ga jadi, ya blm terbentuk apa2 di rahim saya. Saya cuma bisa bengong.. saya blm siap.. dalam seminggu, begitu banyak yg terjadi.

Awalnya saya ga mau bilang ke umi, tp saya ngerasa perlu konsul ke dr.ika, obgyn temennya umi. Saya cerita runtutan yg terjadi. Dan beliau menyarankan untuk USG, untuk memastikan apa saya benar hamil atau tidak, atau bisa jadi ternyata saya memang haidh saja. Beliau bilang, anggap saja haidh yg mundur. Pdhl biasanya jadwal haidh saya rutin.. dan gaada yg bisa disimpulkan apa2. Kalaupun hamil, jika keluar darah banyak begitu, bisa dikatakan ya... keguguran.

Saya blm siap dengar semua ini, saya jadi berkaca, sepertinya gaada perilaku berisiko yg bisa membuat keguguran.. sayapun ga capek2 bgt perasaan. Atau mungkin saya harusnya bedrest. Saya ga tau.. saya bingung, saya cuma bisa nangis. Saya sedih, krn kemungkinan melanjutkan kehamilan sangat rendah, sampai sekarang, minggu 14 april ini.. darahnya keluar banyak sekali. Perut saya kram, kontraksi.. dan saya blm ada rencana ke obgyn kapan waktunya.

Suami saya bilang, gapapa

Ibu saya bilang, gapapa

Adik saya juga bilang gapapa.

Tp kok tetap rasanya apa-apa ya, sebelum nulis tumblr, saya cuma bisa liatin test pack samar yg saya pikir saya hamil. Pdhl saya ga punya hak memiliki.. cuma ya rasanya sedih banget. Ga sampai 7 hari rasanya saya ngelus2 perut saya.. tp ya Allah juga yang ambil.

Karena kan memang hakikatnya Allah yang kasih, Allah yg ambil. Kita ga berhak untuk menuntut apa2. Tp kita cukup peluk kesedihan ini. Semoga bisa berdamai dgn diri sendiri.

Allah yg tau kapan waktu yg pas untuk kita.. Allah yg Maha Pengasih dan Penyayang. Allah gaakan pernah memberikan beban diluar kemampuan kita. Allah yg ukur sejauhana kita bertahan.

Dear baby X, terima kasih sudah hadir di hidup bunda walau km juga belum terbentuk apa-apa. Terima kasih ya nak.. terima kasih.

Dear Allah.. hamba mohon yg terbaik.....

Minggu, 14 April 2024.

Sendirian di rumah, suami jaga bangsal, arfa di rumah ummi.

Semoga Allah mudahkan.

[leafkidsblog]

Stacking animals, because I can't stop playing Zoo-ika!

[crabussy]

I am here to ask about tuatara. I find them absolutely fascinating. I love them. Now for the questions.

What is your favoruite fact about tuatara?

How did you learn about tuatara first?

If you could, would you have a pet tuatara?

Have you ever seen a tuatara in person?

What is one thing you wish every single person knew abouy tuatara?

That is all for now. - X

AH!!!! thank you for these lovely questions!!!

I HAVE SO MANY FAVOURITE FACTS. they're so fascinating! here are a few: they are the last surviving members of their order, which thrived the most when dinosaurs were still existent. they're not lizards but they are reptiles! tuatara can drop their tail just like a lizard can. they also have a "third eye" with a working retina, lens and nerve endings! they don't see out of it though, it seems to be a residual organ. it gets covered by their scales as they age. the sex of a tuatara depends on the temperature too! so females are born in cooler temperatures, and males are born in warmer temperatures.

I learned about them because I grew up in aotearoa!! there's a huuuuge emphasis on our native animals, so I don't remember where I first heard of them since its such an integral part of growing up as a kiwi! our wildlife is super important to learn about since we have 80,000 endemic species, most of which are endangered. [: this is why I'm majoring in zoology in nz! so I can help protect our native wildlife and ecosystems.

not sure actually! I feel like they'd be simultaneously easy and hard to keep as a pet. they live for 60-100 years so it'd be a huge task!! but they don't move a lot, except to forage at night. I love them and they're very interesting but as a pet? I'm not so sure. I think they're very cute though!

I have, but not in the wild. they no longer exist on te ika-a-māui or te waipounamu, existing only on offshore islands due to predation from introduced predators like rats. hopefully that will change in the future as we get nearer to the predator free goal of 2050! I've spoken personally to the head of operatons of predator free 2050 te whanganui a tara/wellington (capital city) and he reckons we'll reach the goal before 2050 which would be amazing. the only time I've seen tuatara is at the zoo! they have a fantastic habitat there and are well taken care of.

THEY AREN'T LIZARDS. thats like calling a turtle a lizard. COMPLETELY different genetically even if they look vaguely similar!! there are around 7,900 species of lizards and snakes, and 2 species of tuatara. another thing I wish everyone knew is that the plural of tuatara is also tuatara! since their name is te reo, there's no 's' at the end of the plural word. :3

[trenchcrows]

NOOOOOO ZOO-IKA BLOCKED AT SCHOOL

[scookart]

Hi, I wasn't sure where else to report this, I couldn't see anywhere on the itchio page but I just got a really weird bug. I play on mobile, I fully closed the page and reloaded it and it's working as normal now

Oh thanks for letting me know! I seem to have accidentally exported the desktop version for web last time I updated it. That's a bug that can happen when the game doesn't close after hitting the quit button (which it can't do in a web browser). I've updated it so that shouldn't happen again unless something else goes horribly wrong. Haha. >__>;

[bananagreste]

i wish the english dub pronounces lila’s name as ‘lee-lah’, rather than ‘lie-lah’. it is technically correct but when you hear her name in the original french as 'lee-lah’, you expect it to remain the same regardless of the language.

as someone whose name end up having three different ways to pronounce bc it ends with a ‘kha’ (and people spell it in three different ways too!), it slightly bothers me.

[cerealboxd]

Tara na sa Vigan!

Nais niyo bang makahanap ng lugar na may magagandang tanawin at malalim na kasaysayan? Huwag nang maghanap sa iba, dahil ang inyong hinahanap ay nasa lugar ng Vigan.

Ang Vigan, Ilocos Sur, ay isa sa mga pianakamagandang bakasyunan sa bansa ng Pilipinas. Ayon sa UNESCO (n.a.), ang Vigan ay ang pinakamabisang halimbawa ng isang planadong kolonyal na bayan ng Espanya sa Asya.  Ito ay itinatag noong ika-16 na siglo sa panahon ng mga Espanyol. Sinasalamin ng arkitektura nito ang pagsasama-sama ng mga elemento ng kultura mula sa iba't ibang bansa, tulad ng Tsina at Europa, na nagreresulta kultura at tanawin na walang katulad sa ibang bansa galing Silangan at Timog-Silangang Asya. 

Lugar na Matutulugan 

Sa aming paglalakbay, ang Hotel Luna ay ang lugar na aming tinuluyan upang magpahinga. Upang makatuloy dito, kinakailangan na magpareserba agad upang maayos ang pagpapanatili sa inyong napiling kwarto. Ang kalidad ng kwarto na aming tinuluyan sa hotel na ito ay maayos at kumpleto; ang mga kama ay komportableng higaan at ang banyo ay kumpleto ang kagamitan. 

Mga Pasyalan

Bantay Belfry

Ang istrakturang ito ay makikita sa distrito ng Bantay sa Vigan sa tabi ng national highway. Ito ay itinayo noong 1591 at ito ay nakatayo sa itaas ng isang burol, Ang arkitektura ng lugar na ito ay nakakamangha dahil sa bukod-tangi nitong mga disenyo na nagbibigay impormasyon sa kultura ng lugar noong unang panahon. Maaaring umakyat dito at makita ang lungsod ng Vigan sa isang mataas na tanawin. 

Baluarte Zoo

Ang Baluarte Zoo ay isang magandang pasyalan sa mga nais makakita ng iba’t ibang hayop mula sa mga napakaraming lugar. Mayroon din itong mga nakakamanga na istraktura na maaaring pagmasdan habang naglilibot. Sa mga nais magpahinga, mayroongmga tindahan ng mga masasarap na pagkaing Ilokano dito at mga pasalubong na pwedeng dalhin sa pag-uwi. 

Mga Pagkain

Longganisa

Ang Longganisang Vigan ay ang isa sa aking mga paboritong pagkain sa Pilipinas. Sa mga nais pumunta ng Vigan, hindi dapat kalimutan ang pagtikim sa delikasiyang ito dahil ito ay isa sa mga pinakabukod-tanging longganisa sa rehiyon ng Ilokos.  Imbis na matamis ang lasa, ang rekadong ginagamit nila dito ay bawang na nagreresulta sa mayaman at masarap nitong lasa. 

Empanada

Tulad ng longganisa, ang Empanadang Vigan ay isang bukod-tanging interpretasyon ng mga Ilokano sa pagkain na empanada. Ang labas nito ay malutong at ang loob nito ay mayroong itlog, piling karne, at gadgad na papaya o tauge. Masarap ito at mayaman sa iba’t ibang lasa dahil sa mga rekadong nasa loob ng empanada.

Link ng pinagkuhanan sa mga imaheng ginamit:

Vigan - https://trip101.com/article/best-things-to-do-in-vigan-philippines Hotel Luna - https://www.agoda.com/hotel-luna_3/hotel/ilocos-sur-ph.html?cid=1844104 Bantay Belfry - https://www.nomadicexperiences.com/2015/06/bantay-church-bell-tower-ilocos-sur.html Baluarte Zoo - https://jontotheworld.com/baluarte-zoo-vigan-ilocos-sur/ Longganisa - https://www.lakadpilipinas.com/2014/09/vigan-longanisa-ilocos.html Empanada - https://www.pinterest.ph/pin/188729040612088493/

[pearlll09]

Making this a new post to avoid making a really really long post but thanks for the tag @synopsisofel ily

RULES: Post the names of all the files in your WIP folder, regardless of how non-descriptive or ridiculous. Send me an ask with the title that most intrigues you and I’ll post a little snippet of it or tell you something about it! And then tag as many people as you have WIPs.

Yeah I don’t know enough people to tag for that many wips but if you’re not here because I tagged you, feel free to do it anyway! Also you’re getting all of my fandoms so gl

- Merlin magic

- Reincarnation

- reverse war star

- D&D first avenger

- Not So Secret Identity

- zoo

- End game fix-it

- other steve

- projecting

- witcher jaskier

- Eve

- One Big Avengers Family

- The Burned Bender

- The Unlikeliest of Heroes

I did condense the list a little and didn’t include any I’ve all but given up on (or have to hide for event purposes) but... hey, you know me, one wip gets finished and another five appear so

@sunnythebot if you have fic or art wips you should join in! And @riv-ika my love I know El tagged you but I just wanna make sure you saw it because the tags messed up on that post. Then like I said anyone else who wants to, hop on in! Ask box is open if you wanna ask about somethin :)

[sundewhasaudhd]

I don’t really have an “on repeat playlist” so I shuffled all my collected songs and wrote the first ten, then I did the same thing again but with my longest playlist (my vocaloid playlist)

Good For You from Dear Evan Hansen

Ben Bernanke by Lemon Demon

What Do You Say from Black Friday

Invitation by Melina KB

Bluey Theme Tune from the Bluey soundtrack

Gotta Go My Own Way from High School Musical 2

Purge The Poison by MARINA

Really Cool Wig by Lemon Demon

Mice on Venus by C418

Doo-Ba-Zoo from the Bluey soundtrack

Mikumiku Ni Shiteageru by ika

Kyoufuu All Back by Yukopi

IDSMILE cover by Nightcord at 25:00

Antidisestablishmentarianism by Dasu

Usseewa cover by Nightcord at 25:00

Machine Love by Jamie Paige

Kokoro cover by Lollia

Jikoaisei Kawaizm by Mitchie M

Imetore boogie by Mitchie M

I know I know. by Yoshida Yasei

@lilacquintet @rxccoonboo2 @cotableats @a-sociopath-do-your-research @rae-unbeloved

@loneycorner @silverwaredrawersys @alchemicalwerewolf @wigglyobsessedweirdo @sorrowmoons

@myaminecraft @vidrissaponem

rules: shuffle your "on repeat" playlist and post the first 10 songs, then tag 10 people to do the same

thank you for the tag @oloreandil !!!! :D

Ya no hay verano - Depresion sonora

lo malo de ser bueno - el cuarteto de nos

cherry waves - deftones

I will - mitski

satanist - boygenius

vivir sin ti (acoustic) - nico play

shampain - Marina

chinese satellite - phoebe bridgers

teen idol - marina

lovesick - laufey

you can tell like half of my playlists is just spanish indie now lol

Tagging: @transceiver-cat @hollowflight-propaganda @devoureroftoast @mars-ia @liquidpaperfoundation @skyborneveggie @sundewhasaudhd @breeze-tells-tales @nottodaylogic @wildernezz and of course anyone else!!!

[chelseacatgirl]

Been a while since I made an NPC OC for Skylanders, so meet Ellis, who was also called "The Hooded Hybrid" by everyone in Skylands. Name: Ellis Species: Elf/Mabu Hybrid Gender: Male Element: Magic Family: Usher *Father; Deceased* Gabrielle *Mother; Deceased* Voice Actor: Sam Riegel (Like Kazuki Sendou from Comic Party) https://youtu.be/XUZ9XmBZbNI?t=233 Biography: Ellis is a orphaned hybrid of a Mabu *Around Flynn, Cali, and Nightshade's breed* like his late father Usher and an elf like his late mother Gabrielle. He once lived on an island in Skylands that knows less of the Skylanders where he grew up on a small house in the forest until age five where a gang of troll poachers invaded the household and murdered his parents before kidnapping Ellis. The trolls planned to have their own zoo much better than the Cyclops Queen's, where it's a zoo of hybrids they capture and display in a attempt to gain money to be rich, and Ellis is the first and only one. Three days after he was imprisoned, he managed to escape, where he grew up on the run for years, even wearing the hood to conceal his identity in order to avoid the poachers, while he grew up he had heard about the Doom Raiders and been avoiding places where they caused mayhem, all while he doesn't know much of the Skylanders, while one day, he may want to do good, as well as making friends because he's been alone for a long time. Three days after the Skylanders, as well as their allies, Hunter and Bianca's group, the five dragons and their Dragonfly companions from the Dragon Kingdom, Crash Bandicoot and his friends and foes saved Skylands from Spellslamzer and Nitros Oxide, there are unstable rifts that appeared in Skylands as Nitros Oxide's henchmen were planning to hunt down the 10 elemental orbs *Similar to the ones in Avalar* to give to Emperor Velo XXVII in order to conquer Crash's universe, as well as Spyro's universe, and Ellis wanted to find the orbs in each of the shrines, but everyone in Skylands thought he was stealing them, there, they refer to him as "The Hooded Hybrid". A few days later,  Master Eon and Buzz sent Nightshade and Luminous to find and capture him and bring the orbs back. When they encountered the Hooded Hybrid, he recognized them as two of the Doom Raiders, and also thought they be after the orbs, while Ellis was trying to fight back the former Doom Raiders, the rift appeared and sucked Luminous and Nightshade away from Skylands and into Gasmoxia in Crash Bandicoot's dimension. A few hours later, Wolfgang, Dr. Krankcase, and Chef Pepper Jack went to find Luminous and Nightshade and deal with the Hooded Hybrid, like with Nightshade and Luminous, Ellis thinks they're going to steal the elemental orbs from him too, then suddenly the rift sucked Chef Pepper Jack away into Crash's universe, much to Wolfgang and Krankcase's dismay then another appeared sucking the two former villains to Avalar. Spyro and Cynder, alongside Dragonfly companions Sparx and Sting were sent to find the five former Doom Raiders as they never returned. When they encountered Ellis, they noticed he wasn't a thief that was stealing the orbs, but was trying to ensure that the villains outside Skylands won't go after them, but before he would reveal who they were, the rift sucked Ellis away, promoting the four to go through the rift, yet Spyro, Cynder, Sparx, and Sting were separated from Ellis where they ended up in Gasmoxia from Crash's dimension, but they found the Magic and Undead orbs, meaning he could be nearby. When Ellis was stranded on the planet Gasmoxia, he once again encountered Luminous and Nightshade, who have found the Light and Dark Orbs before encountering Terro, who wanted the orbs for Velo and Lord Akura for inter-dimentional domination, when Terro defeated Nightshade and Luminous, he captured Ellis and the Elemental orbs he has in his possession without realizing the Light and Dark ones, much to their dismay, realizing the Elf/Mabu Hybrid was trying to prevent the villains from taking them for evil purposes, before Spyro, Cynder, Sparx, and Sting appeared and found the two former Doom Raiders before heading out to rescue Ellis. When Ellis was locked up in the dungeons, he attempted to escape, but encountered Team Rogue's Raketi Hyena, Lars Black, Alejandro Gila, and Talon Hawk, as well as Oxide, before Chef Pepper Jack, alongside Dingodile, Tiny Tiger, Koala Kong, Ripper Roo, Pinstripe Potoroo, and the Komodo Brothers *Who freed him from the dungeons* appeared and saved him from them, right before reuniting with Wolfgang, Krankcase, Luminous, Nightshade, Spyro, Cynder, Sparx, Sting, Elora, Sheila, Crash,Coco, Crunch, Carbon Crash, Carbon Coco, Tawna *From another dimension from CB4IAT*, Irma Bilby, Bumpy Woylie, Pasadena O'Possum, Yaya Panda, Aku Aku, Lani-Loli, Ika-Ika, Dr. Cortex, N. Brio, N. Gin, Nina, and Uka Uka. After hearing Ellis's backstory and what he was doing, they went off to free Kupuna-Wa and Akano and retrieve the Elemental Orbs from the villains. After defeating Terro, then N. Oxide, then Velo *Whose robot body is once again destroyed* and freed the Quantum Masks and got the orbs back, they then encountered and defeated Akura before he and Terro retreated back to Skylands. After both universes are saved, Ellis gets to know more about the Skylanders while spending time with them while they promised to track down the same troll poachers that once capture him a a child. He currently lives in the same elf village in the Radiant Isles that Midori and her family live in.

Drawn on ibisPaint X on my Samsung Galaxy Tab A. Skylanders series © Activision Ellis (c) Me

[hayasakaily]

“It’s More Fun in Zambales”

-Marjorie Ruiz at Angel Mhae G. Manalo

Magandang araw! Heto na naman tayo sa isang panibagong kabanata ng, “Tatlong Araw na Paglalakbay sa mga Natatanging Lungsod at Probinsya sa Pilipinas.” Sa kabanatang ito, kayo ay aming inaanyayahang samahan kaming tuklasin ang ilan sa mga natatanging pook at kaganapang matatagpuan at mararanasan sa kahali-halinang probinsya ng Zambales.

Ngunit, bago ang lahat, atin munang alamin ang kasaysayan ng probinsiya ng Zambales.

 Kasaysayan

Taong 1572, nang unang nakarating si Juan de Salcedo, isang Espanyol, sa Cape Bolinao, isang lugar sa Zambales. Ang pagdating ng mga Espanyol ng nakapagpalaya sa nasabing probinsiya, kaya naman, madaling napalagay ang loob ng mga Zambal sa kanila. Ang salitang Zambal, ang terminong tumutukoy sa mga taong naninirahan sa Zambales, ay nagmula sa salitang Malay na “Sambali,” na nangangahulugang “pagsamba” sa Ingles. Ito ay dahil sa tradisyon ng mga ninunong-Zambal na pagsamba at paniniwala sa mga espiritong kung tawagin nila ay mga Anito. Kalaunan, bunga ng impluwensiya ng mga Espanyol, ang dating Sambali ay napalitan ng salitang “Zambal.” At dito, mula sa salitang ito, hinango ang salitang Zambales. 

Noong ika-16 na siglo, naitatag at nakilala bilang isang probinsya ang Zambales. Ito ay kabilang sa mga kauna-unahang probinsyang nabuo noong panahon ng pananakop ng mga Espanyol. Sa pagkakatatag ng probinsiya, orihinal na kabilang sa sakop nito ang pitong bayan mula sa Cape Bolinao hanggang sa Subic. Karamihan sa mga lugar dito ay sira na nakatuon sa paligid ng Subic na dating kinatatayuan ng isa sa mga pinakamalaking mga baseng pinamamahalaan ng mga Amerikano. Sa malawak na katubigang pumapalibot sa Subic matatagpuan ang  humigit-kumulang dalawampu’t limang barko ng Hapon na nalubog sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Bagaman karamihan ay nakabatay sa sabi-sabi, pinaniniwalaan na hindi bababa sa sampung mga barko ang nananatiling nasa ilalim ng Subic. 

Sa paglipas ng panahon, ang Zambales ay naging tahanan na rin ng ilang mga pangkat-etniko sa Pilipinas. Isa sa mga kauna-unahang katutubong Pilipinong tumungo sa isla upang mamalagi at manahan ang ay ang tribu ng mga Aeta. Sinasabing sila ay unang nagtungo rito mahigit 10, 000 taon na ang nakalipas.

Sa kabila ng mga naging pagkasira sa probinsya dulot ng mga gera noong unang panahon, nanatili ang natural na kagandahan ng Zambales. Sa katunayan, kilala ang probinsyang ito dahil sa mga naggagandahan nitong mga pasyalan at tanawin.Dahil sa likas na kagandahan ng probinsya, ito ay lubos na tinangkilik mga turista, dagdag pa rito ang masasarap na pagkain na hindi mo malilimutan. 

Dahil sa mga kahali-halinang pook sa Zambales, maging kami ay naengganyong bisitahin ang probinsya. Kaya, tara! Samahan ninyo kaming balikan ang aming paglalakbay sa napakagandang probinsya ng Zambales.

#1 - Paynauen “Duyan” Festival 

Sa unang araw ng aming paglalakbay sa Zambales, saktong pagdiriwang ng  Paynauen “Duyan” Festival, isa sa mga pinakakilalang pagdiriwang sa lungsod ng Zambales. Bilang naroon na rin kami, hindi na namin pinalampas ang pagkakataong makilahok sa pagdiriwang ng nasabing kapistahan. 

 Ang Paynauen Festival, na idinaraos sa Iba, Zambales, ay isang pagdiriwang na gumugunita sa araw ng pagkakatatag ng lalawigan noong taong 1611. Ang Paynauen ay isang salitang Sambal na hinango sa salitang “painawawan,” na nangangahulugang “pahinga o pahingahan.” Ito ang sinaunang pangalan ng Iba, bago itinatag ng mga mananakop na Espanyol ang nayon sa baybayin ng Bancal River noong 1611. Nakilala ang Iba sa pangalang ito sapagkat ito ay nagsilbing pook-pahingahan ng mga Kastila noong unang panahon. Sa kabilang banda, ito rin ay tinatawag na Duyan Festival, sa kadahilanang ang duyan ay itinuturing din bilang simbolo ng pagpapahinga.

 Ang pagdiriwang ay ideya ng dating Bise Alkalde Benjamin Farin, Jr. Nagtatampok ito ng kumpetisyon at eksibit ng larawan o litrato, sand sculpture competition, skateboarding, sabong, karera ng mga kalabaw, pagpapalipad ng mga saranggola, karera ng mga banka, paligsahan sa boksing, street dancing at Duyan Parade, Binibining Paynauen, at iba pang mga aktibidad.

Ang pagdiriwang ay sinimulan sa pamamagitan ng kanilang tradisyunal na Duyan Parade na nagtatampok din ng streetdancing. Dito aming natunghayan ang magagarbo at makukulay na kasuotan na talaga namang pinaghandaan ng mga kalahok ng parada. Kaakibat nito ay ang mga napakasayang tugtugan na lalong bumuhay sa selebrasyon. Isa pa sa mga lalong nagpasaya sa parada ay ang mga ngiting masisilayan sa labi ng bawat tao, hindi lamang sa mga kalahok ng parada, kundi pati na rin sa mga tulad naming manonood. Dagdag pa rito, makikita rin ang ilang nagsasayawan sa saliw ng mga trumpeta at tambol.

Matapos ang parada, nagkaroon naman ng kumpetisyon at eksibit ng mga larawan o litratong nagtatampok sa maksaysayang nakaraan ng Iba, na kung tawagin ay “Balik-Tanaw Exhibit.” Dito ay muling tinuklas ang naging paglago ng bayan sa mga nagdaang taon. Mula rito, aming natunghayan ang pag-unlad at pagbabago ng lugar, mula sa unti-unting pagdami ng mga establisimyento hanggang sa pagpapaganda sa iba’t-ibang mga atraksyon ng pook. Dahil dito, aming napagtanto na talagang napakalaki na ng naging pagbabago sa bayan ng Iba. Dati ay isa lang tradisyunal na lugar na may simpleng pamumuhay, ngayo’y nabago na rin ng sibilisasyon.

Sa pagtatapos ng eksibit, nagsimula na ang iba’t ibang aktibidad at paligsahang parte rin ng selebrasyon. Sa isang banda, makikita ang mga batang masayang nagpapalipad ng kanilang makukulay na mga saranggola. Sa kabila nama’y naroon ang mga kabataang nagpapakitang gilas sa skateboarding. Maririnig din ang umuugong na hiyawan ng mga pumusta sa sabong ng mga manok, o hindi kaya nama’y sa karera ng mga kalabaw. Bukod pa rito, mayroon ding naganap na paligsahan sa tabing-dagat kung saan itinampok ang talento ng mga kalahok sa pag-ukit gamit lamang ang buhangin.

Pagdaan ng maghapon, natapos na din ang ilan sa mga paligsahan at aktibidad. Ngunit, hindi pa rito nagtatapos ang selebrasyon. Buhat dito, sinimulan na ang preparasyon sa pangunahing kaganapan ng selebrasyon—ang Binibining Paynauen. Pagsapit ng dilim, ipinakilala na ang mga nagniningning na mga kalahok. Matapos magpakilala ay nagpatuloy na sa iba pang bahagi ng paligsahan tulad ng swimsuit at evening gown competition. Nagkaroon din ng talent portion, kung saan itinampok ang iba’t ibang talento ng mga kalahok sa pagkanta, pagsayaw, pagguhit, at marami pang iba. Bilang pagtatapos, nagkaroon din ng question and answer portion na sumukat sa talino ng mga binibining kalahok. 

Tunay kahanga-hanga ang selebrasyong ito. Hindi na nakapagtataka na isa ito sa mga pinakakilalang pagdiriwang sa probinsya. Masasabi naming tugmang-tugma ang pangalan ng pagdiriwang na ito. Tila kami ay dinala sa ibang dimensyon na malayo sa nakakapagod na mundo. Sulit na sulit ang unang araw ng aming paglalakbay dahil sa napakasayang pagdiriwang na ito!

#2.1 - Mt. Pinatubo 

Kinabukasan, nagtungo na kami sa isa sa mga pinakamakasaysayang pook na matatagpuan sa Zambales, ang Mt. Pinatubo. 

 Ang Mt. Pinatubo ay isa sa mga pinakatanyag na bulkan hindi lamang sa Pilipinas, kundi maging sa buong mundo. Nakaukit na sa kasaysayan ang historikal na pagputok nito noong taong 1991, na itinuturing na pangalawang pinakamatinding pagsabog sa ika-20 siglo. Ang naturang pagsabog ay nakapagdulot ng malubhang pinsala sa iba’t ibang bahagi ng Pilipinas higit lalo na sa Zambales, Pampanga, at mga karatig na lugar. Daan-daang pamilya ang nawalan ng mga kabahayan at mahal sa buhay at milyon-milyong halaga ng pinsala sa mga establisimyento at iba pang kabuhayan ang naitala. Ngunit, sa kabila ng malagim na nakaraan ng Pinatubo, hindi maipagkakaila ang likas na kagandahang taglay ng bulkang ito. Kaya naman, ang nasabing bulkan ay tinaguriang, “beautiful disaster.” 

Hindi na namin pinalampas pa ang pagkakataon upang matunghayan ang kagandahan ng makasaysayang bulkang ito. Kaya naman, aming napagdesisyunang sulitin ang ikalawang araw ng aming paglalakbay sa Pinatubo. Sakay ng isang all-terrain vehicle o ATV, aming tinahak ang mabatong daan tungo sa Pinatubo Crater Lake. Sa pagdating namin sa lawa, kami ay sinalubong ng kamanha-manghang kagandahang humulas sa lahat ng pagod na aming nadama mula sa mabatong paglalakbay. Pagbaba namin ng ATV ay aming nasilayan ang mala-kristal na tubig mula sa lawa. Bukod pa rito, amin ding natunghayan ang kagandahan ng bulkan ng mas malapitan. Mula rin sa itaas, mas lalo naming nakita ang mga magagandang tanawin sa ibang lugar. Dito, aming napatunayan na talagang mayroong kagandahan sa likod ng bawat karimlan. 

Ngunit, maliban sa kagandahang aming natunghayan mula sa bulkang ito, isa pa sa mga tunay na hindi namin malilimutan ay ang aming naging pakikisalamuha sa grupo ng mga Aeta na gumabay sa amin sa aming paglalakbay. Sa kabila ng pagkakaiba ng aming kinagisnan, hindi ito naging hadlang upang kami ay magkaroon ng maayos na samahan. Bukod sa kanilang kabutihang taglay, kami ay lalong napahanga sa kanilang tunay na pagmamahal sa kalikasan. Talagang pinangangalagaan nilang maigi ang mga likas-yaman sa lugar. Dahil sa kanila, mas lalo naming natutunang pahalagahan ang kalikasan at mga natural nitong yaman. 

#2.2 - Botolan Wildlife Farm

Matapos naming bisitahin ang lawa ng bulkang Pinatubo, sunod naman naming binisita ang mga natatanging hayop na matatagpuan sa Botolan Wild Farm. 

Ang Botolan Wild Farm ay isang ranch o mini zoo na itinatag nina Martin at Juvy Zooler, mga zoologist mula sa Switzerland, noong 2000. Ang 55,000 sqm. na lugar ito ay nagsisilbing isang tirahan para sa malawak na hanay ng mga kakaibang mga hayop at halaman sa buong mundo. 

Sa aming pagpasok, nakita namin ang iba’t ibang uri ng hayop at halamang hindi pa namin nakikita noon. Kabilang sa mga natatanging hayop na nakita namin sa lugar na ito ay ang Heron o Tagak sa Tagalog, Horned Owl, Philippine Eagle Owl, Sun Parakeet, at iba pang mga ibon. Amin ding nakita ang Brahminy Kite, isang uri ng ibong orihinal na matatagpuan sa Pilipinas, na ngayon, sa kasawiang-palad, ay tinuturing na bilang endangered species. Dagdag pa rito, nakilala rin namin ang iba pang mga hayop kabilang na ang Philippine Brown Deer, Siberian Tiger, Iguana, at ang Crab Eating Macaque. 

Kahit na hindi kami gaanong nakakuha ng litrato sa karanasang na ito, nananatili namang sariwa sa aming mga alaala ang mga natatanging hayop na aming nasilayan dito. Hindi na talaga kailangang lumipad pa sa Africa upang makaranas ng isang paglalakbay sa safari. Ngunit, sa kabilang banda, sa karanasan ding ito aming napagtantong tayong mga tao, na naatasang maging tagapangalaga ng kalikasan at ng mga buhay na matatagpuan dito, ay siya pang nagdudulot ng panganib sa mga ito. Kaya naman, inaasahan naming inyo ring matutunang pahalagahan at pangalagaan ang kalikasan, kabilang na ang mga hayop, sapagkat, hindi na natin sila magagawang ibalik o palitan kapag sila ay tuluyan nang naubos at nawala. 

#3 - Ina Poon Bato Chapel

Sa ikatlo at huling araw, aming tinapos ang paglalakbay sa pamamagitan ng pagbisita sa milagrosang Ina Poon Bato Chapel. 

Ayon sa mga kasabihan sa kasaysayan, ang mga Aeta ay sumasamba sa isang kahoy na estatwa na nakalagay sa isang bato noong ika-17 siglo nang simulan ng Espanya ang kolonisasyon nito ng bansa. Ang imahe ay di-nagtagal na naiugnay sa Birheng Maria, na nagtulak sa Simbahang Katoliko na i-dub ang imahe bilang Ina Poon Bato (Mother of the Lord Rock).

Habang ang kapilya ay nawasak ng pagsabog ng Pinatubo noong 1991, ang imahe ng Ina Poon Bato ay nakaligtas at kalaunan ay inilipat sa isang malapit na kapilya. Dahil sa tila-milagrong pangyayaring ito, dinadagsa ng mga deboto ang kapilya upang magpasalamat o manalangin at humiling ng mga himala sa imahe.

Hindi na namin pinalampas pa ang pagkakataong ipanalangin ang aming mga pansariling kahilingan sa milagrosang imahe ng Ina Poon Bato. Sa aming pagpasok sa kapilya, kami ay binungaran ng napakaraming deboto na nais ding humiling sa Ina Poon Bato. Sa kabila ng matagal na paghihintay upang magkaroon ng tyansang makalapit sa banal na imahe, naging sulit naman ang lahat nang amin na itong nahawakan. Bagaman sandaling panahon lamang ang aming itinagal sa harap ng imahe, nanatili sa aming mga puso ang presensya ng Ina Poon Bato hanggang sa aming pagkawalay dito. Matapos naming manalangin, sunod naming nilibot ang kapilya ng Ina Poon Bato. 

Marahil, kumpara sa mga nauna naming destinasyon, ito ay bahagyang kakaiba. Bagaman wala kaming nasilayang magagandang tanawin o nasubukang kakaibang gawain, ang karanasan namang ito ay nakapagdulot sa amin ng isang kagalakan sa loob na hindi namin matatamo mula sa kahit anong materyal o pisikal na bagay. Tunay na perpektong paraan upang tapusin ang aming paglalakbay.

Konklusyon

Bilang konklusyon, ang pagbisita sa lungsod ng Zambales kahit sa maikling panahon ay nagbigay ng panibagong kaalaman sa amin. Natuklasan namin na hindi na natin kailangan pang dumayo sa ibang bansa para lang makapasyal sa magagandang mga pook o makaranas ng mga kakaibang gawain, sapagkat sa sarili nating bansa ay mayroon tayong maipagmamalaki. Bukod pa rito, amin ding napagtanto na importante ring bisitahin natin ating mga likas na yaman ng sarili natin bansa at tuklasin ang nakaraan nito. Ito ay makakatulong upang mas mapalawak pa natin ang ating kaalaman tungkol sa kasaysayan ng mga iba’t ibang lungsod na mayroon tayo.  Ang bagay na ito ay isang paraan upang mas mahubog ang ating pagiging Pilipino.  Sa paraan na ito, mas makikilala ng sambayanan ang kagandahan na mayroon ang Pilipinas, ang Perlas ng Silangan. 

Mga Sanggunian:

https://playintourist.blogspot.com/2017/08/botolan-wildlife-farm-playing-tourist.html

https://www.google.com/search?safe=active&rlz=1C1CHBF_enPH932PH932&sxsrf=ALeKk02oCH45WZIGPIN93hzEdkZJFQNa2w:1613399525965&source=univ&tbm=isch&q=picture+of+all+destination+in+zambales&sa=X&ved=2ahUKEwi2sIDNjezuAhUUw4sBHc4xBeEQjJkEegQIDRAB&biw=1536&bih=7

https://playintourist.blogspot.com/2017/01/ina-poon-bato-visit-to-miraculous.html

https://www.detourista.com/guide/zambales-attractions/

https://sites.google.com/site/philippinesthebeautywithin/reg-3-central-luzon/zambales